بهرام رحمانی
همکاری نهان و آشکار دولت های سرمایه داری جهان
با دولت و ارتش فاشیست ترکیه در حمله به روژآوا!
اکنون با حملۀ وحشیانۀ ارتش ترکیه و گروه های تروریستی که ترکیه در جنگ داخلی سوریه از آن ها حمایت می کند نیروهای مدافع خلق روژآوا، شعار می دهند: «زندگی یعنی مقاومت»!
در واقع اگر دیروز داعش به سردمداری البغدادی به روژآوا حمله می کرد و سرانجام توسط نیروهای مدافع خلق روژآوا و سوریه دموکراتیک متلاشی شد بی گمان این بار نیز ارتش داعشی به سردمداری اردوغان داعشی به روژاوا حمله کرده اند، باز هم متلاشی خواهند شد! چون که پیکارگران روژاوا، نه تنها برای دولت و نه برای مردم کرد، بلکه برای آزادی، برابری، عدالت اجتماعی و کنفدرالیسم دموکراتیک خود مبارزه می کنند، از این رو، جا دارد که همه نیروهای آزادی خواه جهان، وظیفه آگاهانه و داوطلبانه دارند که در دفاع از مردم روژاوا و محکوم کردن دولت و ارتش فاشیستی ترکیه به پا خیزند و هر جا هستند و هر امکانی دارند این مبارزۀ بر حق و عادلانه و انسانی را هر چه بیش تر و وسیع تر گسترش دهند.
در این چند روز تعداد بی شماری از مردم عادی روژآوا بر اثر بمباران های هوایی و زمینی جان باخته و یا زخمی شده اند. ده ها هزار نفر نیز از خانه و کاشانۀ خود رانده شده اند.
امروز شنبه دوازدهم اکتبر در تمام شهرهای بزرگ جهان و شهرهای کردستان ایران، به ویژه در شهرهای بانه، مریوان، پیرانشهر، سنندج و…، شهرهای کردستان عراق، ترکیه و روژآوا تظاهرات های بزرگی در جریان است.
در چهارمین روز حمله ارتش فاشیست ترکیه و گروه های تروریستی متحد دولت ترکیه به روستاها و شهرهای شمال سوریه، هواپیماهای جنگی و توپخانه های ترکیه مواضع روژآوا را به شدت هدف قرار دادند که منجر به کشته شدن صدها نفر شد. در پی این حملات ده ها هزار نفر نیز مجبور به ترک خانه هایشان و فرار از منطقه شدند.
بنا بر اعلام برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد، تنها در «تل ابیاد» و «العین» در پی افزایش خشونت ها بیش از ۷۰ هزار نفر از ساکنان آواره شده اند.
از سوی دیگر، بقایای داعش نیز حملات خود علیه روژوا را آغاز کرده اند. گروه تروريستی داعش مسئولیت حمله با بمب گذاری در خودرو در شهر سوری قامشلی را برعهده گرفت.
خبرگزاری رویترز نوشت که آژانس خبری «اعماق» که مواضع داعش را اعلام می کند، در گزارشی ضمن تایید این حمله افزود که هدف این حمله شبه نظامیان کرد بوده اند. مقامات نیروهای مدافع خلق روژآوا گفته اند در پی این حمله سه غیرنظامی کشته و نه تن دیگر زخمی شده‌اند. این مقامات با انتشار بیانیه ای می افزایند از زمان عملیات نظامی ترکیه به شمال سوریه، داعش بر فعالیت های تهاجمی خود افزوده است.
سازمان ملل متحد اعلام کرد که عملیات نظامی ترکیه علیه کردهای مستقر در شمال سوریه موجب بی خانمانی، آوارگی و جابه‌جایی ۱۰۰ هزار نفر شده است. بسیاری از بازارها، مدارس و کلینیک ها در این مناطق تعطیل شده‌اند.
به گزارش آسوشیتدپرس، حملات هوایی ترکیه یک ایستگاه آب‌رسانی در شهر حسکه را از کار انداخته است، و این در حالی است که تامین آب ۴۰۰ هزار نفر به این منبع آب بستگی دارد. به دلیل ادامه حملات تعمیر این ایستگاه آب فعلاً امکان پذیر نیست.
حمله ارتش ترکیه به مناطق کردنشین شمال شرقی سوریه موجی از نگرانی های منطقه ای و بین المللی را دامن زده است. یکی از این نگرانی ها، افزون بر احتمال کشته شدن غیرنظامیان و آوارگی مردم، خطر تقویت گروه تروریستی «دولت اسلامی» (داعش سابق) در منطقه است.
تارنمای اینترنتی هفته نامه آلمانی «دی تسایت» روز پنج شنبه ۱۸ مهر –۱۰ اکتبر، برای یافتن پاسخی به این پرسش، به این موضوع پرداخت و در گزارش مفصلی از حمله جهادگرایان به نیروهای امنیتی سوریه در روزهای اخیر و احتمال فرار هزاران زندانی داعش از زندان‌های سوریه خبر داد.
طبق این گزارش، اندک زمانی پس از آن که رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، در توییتر خبر حمله به سوریه را اعلام کرد، به یک باره ده ها تروریست در رقه، پایتخت پیشین داعش، ظاهر شدند و ساعت ها به روی پلیس‌های کرد آتش گشودند. قصد این افراد تصرف مقر اصلی نیروهای امنیتی متشکل از کردها و سوری ها در مرکز رقه بوده است. یکی از شاهدان عینی از «هماهنگی و سازمان یافتگی» این حمله خبر داده است. تصرف این مقر البته، با وجود چندین مهاجم انتحاری، عملی نشد و حمله به شکست انجامید.
حمله ای با این ابعاد و با استفاده از مسلسل و خمپاره از سال ۲۰۱۷ میلادی بدین سو در رقه بی سابقه بود. در عین حال این احتمال منتفی نیست که جنگجویان داعش در حملات بعدی موفق شوند و بتوانند بخش هایی از این شهر را تحت کنترل خود در آورند. یکی از دلایل چنین احتمالی این است که کردها نیروهای خود را در حال حاضر برای جبهه ترکیه نیاز دارند و به همین دلیل نیز گشت های آنان و حضورشان در پایگاه های رقه کم رنگ تر خواهد شد.
چنین وضعیتی این خطر را افزایش می دهد که ۱۰ هزار زندانی جهادگرا بتوانند از زندان ها بگریزند و با استفاده از وضعیت کنونی به همراه ۷۰ هزار تن از اعضای خانواده هایشان خلافت خود را بازسازی کنند. یک احتمال دیگر نیز سرازیر شدن این افراد به اروپاست.
اغلب زنان و کودکان جهادگرایان در اردوگاه الهول اسکان داده شده اند که همواره شاهد آشوب ها و درگیری های خشونت آمیز است. در این اردوگاه حتی یک پلیس مذهبی زنانه برای اجرای فرامین اخلاقی «خلافت اسلامی» نیز به وجود آمده است. در ویدئویی منتشرشده از این اردوگاه گروهی از زنان با پوشش کامل دیده می شوند که با شعار «ما بمب ساعتی هستیم. منتظر باشید تا ببینید»، پرچم داعش را بلند می کنند.
حدود ۱۱ هزار نفر از زنان و دو هزار تن از مردان داعشی زندانی از خارج می آیند که ۸۰۰ اروپایی هم در میان آن ها دیده می‌شوند. اما اغلب کشورهای اروپایی و عربی از پذیرش این افراد خشونت طلب و قرار دادن آن ها در برابر دادگاه سر باز می زنند و به همین دلیل نیز آن ها بایستی در زندان های موقت محلی نگه داری شوند. برخی از این ساختمان های غیراستاندارد در منطقه تحت کنترل ترکیه قرار دارند. در روزهای گذشته نیز تنها شمار اندکی از این زندانیان خطرناک از سوریه به عراق منتقل شده اند. به گفته ترامپ، این افراد اکنون تحت نظر نیروهای آمریکایی مستقر در عراق هستند.
در این میان در مورد مسئولیت پذیری ترکیه در قبال جهادگرایان زندانی، در مقایسه با حساسیت کردها در قبال این زندانیان، تردیدهای جدی وجود دارد. آنکارا در این خصوص پروندۀ خوبی ندارد. جهادگرایان در زمان برقراری «خلافت اسلامی» به راحتی از خاک ترکیه برای رسیدن به مناطق تحت کنترل داعش استفاده می کردند.
به گفته نویسندۀ هفته نامه «دی تسایت»، اگر کنترل بازداشتگاه های داعشی ها که اکنون در اختیار کردهاست، به دست ترکیه بیفتد، ممکن است سرویس امنیتی این کشور که سال ها با داعشی‌ها به شکلی مخفیانه همکاری کرده، اینک نیز آن ها را آزاد کرده و از آن ها برای مبارزه با کردهای سوریه استفاده کند.
گفته می شود که در حال حاضر نیز دست کم ۴۰ جهادگرا، از جمله چند فرمانده پیشین داعش، در کنار ارتش ترکیه می جنگند. رهبران کردهای سوریه نیز در این میان اعلام کرده اند که در شهر قامشلی، واقع در شمال شرقی سوریه، زندانی بر اثر یک بمباران تخریب شده که در آن تروریست هایی خارجی از ۶۰ ملیت نگه داری می شده اند.
طبق برآورد وزارت دفاع آمریکا، هنوز هم حدود ۱۸ هزار نفر از اعضای داعش در سوریه و عراق فعال‌اند که سه هزار تن از آنان خارجی هستند. مسئولیت بیش از ۱۰۰ سوء قصد در عراق تنها در ماه سپتامبر گذشته به پای داعش نوشته شده است. این آمار بیش از شمار عملیات اواخر عمر «خلافت اسلامی» در سال ۲۰۱۶ میلادی است.
در چنین شرایطی بازسازی مناطق تخریب شده ای که پیش‌تر تحت کنترل داعش بوده پیشرفتی نشان نمی دهد. در عوض اما فساد مالی بیداد می‌کند. داعش هم به‌خصوص در استان‌های سنی‌نشین از جمله نینوا، دیاله و انبار بر تحرکات خود افزوده و آدم ربایی، مسدود کردن جاده ها و بمب گذاری افزایش یافته است. سیاست مداران محلی و نیروهای امنیتی در این مناطق برای ایجاد هرج و مرج و جلوگیری از بازسازی اقتصادی به قتل می رسند.
اخیرا در یکی از روستاهای نزدیک سامرا پنج اسلام گرای نقابدار شبانه سر یک مامور محلی پلیس را در برابر خانه اش از تن جدا کردند. ساکنان این روستا گلایه کرده بودند که «شاید نیروهای امنیتی روزها حضور داشته باشد، اما شب متعلق به داعش است.»
مرکز اطلاع‌رسانی نیروهای دمکراتیک سوریه (روژآوا) شمار اقدامات تروریستی بین ماه‌های آوریل و اوت گذشته را در سوریه بیش از ۴۳۰ مورد ثبت کرده که ۷۸ مورد آن تنها مربوط به ماه اوت است. در جریان این سوء قصدها سربازان کرد به قتل رسیده اند و کاروان هایشان با مواد منفجره مورد حمله قرار گرفته است.
جهادگرایان تابستان نیز زمین های زراعی را برای نابود کردن محصولات به آتش کشیده اند. تروریست ها، هم چنین دوباره به شکل مخفیانه شروع به گرفتن مالیات اجباری و اخاذی از مردم کرده اند.
در این میان خلیفۀ خودخواندۀ داعش که هنوز فراری است، اخیراً از مخفیگاه خود پیامی صوتی فرستاده است. در حالی که آمریکا برای سر ابوبکر بغدادی پاداشی ۲۵ میلیون دلاری گذاشته، خلیفه خودخواندۀ ۴۸ ساله خواستار فعالیت های مضاعف هواداران اش در سوریه و عراق شده است. بغدادی گفت: «سربازان خلافت، هر کاری که از دستتان ساخته است برای فروپاشی دیوار زندان‌ها و آزادسازی تمامی برادران و خواهران بکنید.»
کردهای سوریه پیش از عملی شدن تهدید اردوغان، درباره «خطر بازگشت داعش»، به ویژه به اردوگاه آوارگان الهول، در صورت حمله ترکیه به شمال شرقی این کشور هشدار داده بودند.
دیروز نیز نخستین پس‌لرزه حمله زمینی ترکیه به مناطق کردنشین سوریه خود را نشان داد و شماری از زنان مستقر در الهول به نگهبانان این اردوگاه یورش برده و بخش هایی از اردوگاه را به آتش کشیدند. برخی از رسانه های داخلی سوریه نیز با اشاره به این حادثه، گزارش داده اند که «تعدادی داعشی» توانسته اند از اردوگاه الهول فرار کنند.
امروز جمعه نیز ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، نسبت به احتمال فرار زندانیان جهادگرا در شمال شرقی سوریه هشدار داد.
پوتین گفت، در پی حمله ترکیه به این مناطق، این احتمال وجود دارد که «عناصر تروریستی داعش» که در زندان های تحت نظارت نیروهای سوریه دموکراتیک هستند موفق به فرار شوند. او هم چنین افزود که اطمینان ندارد ترکیه بتواند اوضاع را کنترل کند.
رجب طیب اردوغان روز پنج شنبه از اتحادیه اروپا خواست تا موضع خود را مشخص کند و تهدید کرد که اگر اتحادیه اروپا همچنان این عملیات را اشغال بنامد، «درها را باز کرده و ۳.۶ میلیون پناهجوی سوری را به اروپا می‌فرستد.» در حال حاضر اتحادیه اروپا کاری به کار جنگ ترکیه علیه مردم روژآوا و این فاجعه انسانی ندارد، بلکه مشغلۀ سران اتحادیه اروپا را احتمال سرازیر شدن پناهندگان به سوی اروپا گرفته است. نشست دیروز شورای امنیت سازمان ملل هم برای بررسی جنگ ترکیه علیه مردم روژاوا، نتیجه ای نداشت. بنابراین، اردوغان با حالت راحت به جنگ و کشتار خود ادامه می دهد.
پانزده عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد در نشست اضطراری روز پنج شنبه دهم اکتبر – هجدهم مهر ماه، که پشت درهای بسته برگزار شد، موفق نشدند بر سر متن بیانیۀ مشترک نهایی در مورد عملیات نظامی ارتش ترکیه در داخل مناطق کردنشین شمال سوریه به توافق برسند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، پنج کشور بریتانیا، آلمان، فرانسه، بلژیک و لهستان که روز چهارشنبه درخواست تشکیل جلسه امروز را برای بررسی این حمله ارائه کرده بودند، در بیانه ای مشترک از آنکارا خواستند به این «اقدام نظامی یکجانبه» پایان دهد.
در پی اعلام تصمیم واشنگتن مبنی بر خارج کردن نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه، رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه روز چهارشنبه ٩ اکتبر ٢٠١٩ – ۱۷ مهر ١٣٩٨ از آغاز حمله ارتش کشورش به خاک سوریه تحت نام «عملیات چشمه صلح» خبر داد.
اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه در توییتر از آغاز عملیات نظامی کشورش در شمال سوریه خبر داد. او نوشت: «نیروهای مسلح ترکیه به همراه ارتش ملی سوریه عملیاتی را علیه پ‌ک‌ک، یگان‌های مدافع خلق و داعش به پیش می‌برند. ماموریت ما جلوگیری از ایجاد کریدور ترور در مرزهای جنوبی ترکیه و برقراری صلح در منطقه است.»
ترکیه نام این عملیات هوایی و زمینی را «چشمه صلح» گذاشته است. اردوغان در دومین پیام توییتری گفت، ترکیه پس از ایجاد منطقه امن، آوارگان سوری را در آن جا مستقر خواهد کرد.
جنگ و تهاجم ارتش ترکیه به روژآوا، با استقبال گروه های تروریستی واقع شده است. برای مثال نیروهای ارتش ملی سوریه (ارتش آزاد سابق) که ترکیه از آن ها پشتیبانی می کند، از تصمیم دولت آنکارا برای حمله به سوریه استقبال کردند.
مسئولان ارتش ملی سوریه در بیانیه ای که روز چهارشنبه در این زمینه منتشر کردند ضمن اعلام این که کردها برای آن ها «راه دیگری باقی نگذاشته اند، خطاب به نیروهای تحت امر خود نوشتند: «با مشت محکم به آن ها ضربه بزنید و با آتشی که بر سرشان می‌ریزید، مزۀ جهنم را به آن ها بچشانید.»
جنگ جویان سوری مورد حمایت ترکیه، روز چهارشنبه اعلام کردند جنگجویان این گروه به نیروهای گروه ی‌پ‌گ، یگان‌های مدافع خلق «رحم نخواهند کرد» و با «مشت آهنین» به آن ها ضربه خواهند زد.
جنگ داخلی سوریه که در سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز شد؛ بیش از نیم میلیون انسان جان باخته اند؛ حدود ١٢ میلیون آواره شده اند و ویرانی های گسترده ای بر جای گذاشته است.
تنها منطقۀ امن سوریه در این هشت سال جنگ داخلی سوریه، کردستان این کشور (روژآوا) بوده است و این تنها نیروهای مدافع خلق روژآوا و نیروهای دموکراتیک سوریه بودند که داعش را شکست دادند.
نیروهای مدافع خلق یک تلاش داعش برای نفوذ به روژآوا را دفع کرده اند.
رویترز نیز به نقل از محافل امنیتی ترکیه نوشت، عملیات مربوطه با حملات هوایی شروع می‌شود و با آتش توپخانه و خمپاره‌انداز ادامه خواهد یافت. به گزارش همین خبرگزاری، ارتش ملی سوریه (نظامیان مخالف اسد) که مورد حمایت ترکیه قرار دارد، به کلیه نیروهایش دستور داده که با تمام قوا و بدون هیچ گذشت، علیه نیروهای مدافع خلق (ی‌پ‌گ) بجنگند.
دونالد ترامپ، روز سه‌شنبه ۱۶ مهر ماه در پیام‌هایی در توئیتر، با اشاره ضمنی به دعوت خود از رییس‌جمهوری ترکیه برای سفر به آمریکا در ماه آینده، یادآور شد که ترکیه یک شریک بزرگ تجاری ایالات متحده و یک عضو مهم ناتو است.
ترامپ افزود: «ترکیه به خوبی می داند ما در حالی که فقط ۵۰ نیروی نظامی در آن بخش از سوریه داشتیم، و حالا آن‌ها منتقل شده اند، هرگونه نبرد غیراجباری یا غیرضروری از سوی ترکیه خسارت سنگینی را به اقتصاد و واحد پولی متزلزل شان وارد خواهد کرد.»
دونالد ترامپ، هم چنین چند ساعت پس از اعلام آغاز حمله ترکیه به روژآوا در بیانیه ای نوشت: «ترکیه گفته است که در جریان عملیات نظامی خود در خاک سوریه مراقب اقلیت‌های مذهبی از جمله مسیحیان خواهد بود و اطمینان داده است که این اقدام نظامی منجر به بحران انسانی نخواهد شد. ما هم از آن ها می خواهیم که به این تعهد خود عمل کنند.»
در بیانیه ترامپ در مورد عملیات ارتش ترکیه علیه کردهای سوریه، هم چنین آمده است: «ترکیه از طرف دیگر مسئولیت دارد که از این پس همه اعضای گروه دولت اسلامی (داعش) را که هم اکنون زندانی هستند، هم چنان در حبس نگه دارد تا آن ها نتوانند بار دیگر این گروه را متشکل سازند.»
به دنبال آغاز حمله ارتش ترکیه به شمال شرقی سوریه، ولادیمیر دژاباروف، معاون اول کمیسیون روابط خارجی مجلس روسیه، دوما، گفت کشورش در مناقشه نظامی میان ترکیه و سوریه دخالت نمی کند.
سرانجام ارتش فاشیست ترکیه از غروب چهارشنبه نهم اکتبر ٢٠١٩، حملات خود به شمال سوریه را آغاز کرده است. نخست هواپیماهای جنگی ارتش ترکیه و عضو ناتو، ده ها منطقه و حتی بیمارستانی را بمباران کردند و نیروی زمینی نیز با توپ و تانک وارد شهرهای مرزی روژآوا شدند.
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری دیکتاتور ترکیه، که شدیداً افکار فاشیستی – مذهبی دارد از عزم جزم خود برای «پاکسازی» در آن سوی مرز خبر داده، پیش تر شاهد بی عملی جامعه جهانی در برابر عملیات شاخه زیتون، حمله به عفرین در ژانویه ۲۰۱۸ بود.
بلافاصله پس از اعلام رسمی حمله چهارشنبه نهم اکتبر به شمال شرقی سوریه، زمزمه هایی از اروپا در مخالفت با آن شنیده شد. بلژیک، المان، فرانسه و بریتانیا درخواست کردند تا شورای امنیت سازمان ملل متحد نشستی برگزار کند. اما نتیجه این نشست، انتشار یک بیانیه آبکی و بی خاصیت بود.
حمله ژانویه ۲۰۱۸ ارتش ترکیه به عفرین و اشغال نظامی این کانتون روژآوا، از سوی دولت ها و نهادهای بین المللی سرمایه داری، بی پاسخ ماندو ارتش دولت ترکیه نه تنها عفرین را اشغال کرده و گروه های تروریستی هم چون احرار الشام، ارتش آزاد سوریه و شکست خوردگان داعش را در آن جا داده است، بلکه این کانتون را غارت کرده اند و ده ها هزار تن از مردم این منطقه از خانه خود رانده شده اند و در اوردوگاه هایی در چادرها زندگی می کنند. در واقع ارتش اردوغان با دشمنان داعش از جمله نیروهای مدافع خلق (ی پ گ) نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) می جنگند و به یک معنی انتقام داعش را از آن ها می گیرند.
این حمله ارتش ترکیه به روژآوا، با چراغ سبز آمریکا آغاز شد. پیش تر نیز روسیه و ایران و حتی حکومت مرکزی سوریه، با چنین حمله ای مخالفت نکرده بودند. تا این که چند روز پیش، ترامپ رییس جمهور آمریکا، اعلام کرد که نیروهای نظامی خود را از سوریه خارج می کند. وی چهارشنبه شب تلفنی با رجب طیب اردوغان گفتگو کرده و در این گفتگو، اردوغان را به کاخ سفید دعوت کرد.
شمار سربازان آمریکایی در سوریه حدود هزار تن برآورد می‌شود که ٥٠ تن از آن ها در گشت زنی های مشترک با نظامیان ترکیه حضور داشتند. سه روز پیش به دستور ترامپ این ٥٠ تن نظامی، از منطقه ای که ترکیه قصد حمله داشت خارج شدند تا راه را بر حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه هموار سازند.
سربازان آمریکایی دو پایگاه در نزدیکی شهرهای تل ابیض و راس العین را در نزدیک مرز ترکیه ترک کرده اند. ترامپ دسامبر سال گذشته میلادی در توئیتی نوشته بود که داعش شکست خورده و به این ترتیب «تنها دلیل» حضور نیروهای آمریکایی در سوریه را منتفی دانست. همان زمان کاخ سفید برنامه خروج فوری سربازان آمریکایی را از سوریه تایید کرد. قرار بود این اتفاق در دوره ای ۳۰ روزه صورت بگیرد. برنامه ترک سوریه فقط محدود به نظامیان نبود، بلکه وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که تمامی کارمندانش را ظرف ۲۴ ساعت از سوریه خارج می کند و کارکنان سازمان های غیردولتی هم باید این کشور را ترک کنند.
رییس جمهوری آمریکا سال گذشته میلادی در جمع نیروهای پایگاه هوایی الاسد در عراق گفته بود: «از ابتدا روشن کرده بودم که ماموریت ما در سوریه گرفتن سنگرهای نظامی داعش بود. ما کشور را نمی سازیم. بازسازی سوریه نیازمند راه حل سیاسی است.»
دونالد ترامپ از آوریل ۲۰۱۸ تاکنون با انتقادهایی جدی بر سر خواست خروج از سوریه رو به رو بوده و به نظر می‌رسد مخالفت‌های تیم مشاور امنیتی‌اش اگرچه در نهایت کارساز نبود اما اجرای این تصمیم را به تاخیر انداخت.
این مخالفت ها حول دو محور اصلی بوده است؛ خطر احیای داعش و ضربه به وجهه بین المللی و کمک به بی اعتمادی به سیاست خارجی آمریکا.
برخی هم نفوذ ایران را بهانه ادامه حضور سربازان آمریکا در شمال سوریه می‌دانستند. جان بولتون، مشاور وقت امنیت ملی کاخ سفید گفته بود «تا وقتی که ایران در سوریه باقی است آمریکا هم آنجا خواهد ماند.»
ارتش آمریکا در سال ۲۰۱۵ میلادی در حالی به یاری نیروهای مسلح کرد آمد که یک سوم شمال شرقی سوریه در تصرف داعش بود. بسیاری بر این باور بودند که این همکاری، یک همکاری نظامی نیروهای دموکراتیک سوریه علیه داعش است و هیچ توافق سیاسی وجود ندارد. اما بسیاری از احزاب و سازمان های حتی چپ، نیروهای روژاوا را محکوم می کردند که به آمریکا وابسته شده اند. حالا این نیروها باید شرم کنند که چگونه علیه یگان‌های مدافع خلق ( (YPGمواضع خصمانه می گرفتند! در حالی که تاکنون هیچ دولتی در جهان، سیستم کنفدرالیسم روژاوا را به رسمیت نشاخته و الان هم در تلاشند این سیستم را نابود سازند. دلیلش روشن است در روژآوا سیستمی در جریان است که «دولت – ملت» نمی خواهد. این مدل سیاسی که مبتنی بر روابط و مناسبات شورایی است تاکنون دستاوردهای بزرگی در جامعه روژآوا به ویژه برای زبان به بار آورده است. قوانین به غایت انسانی تصویب و به مرحله اجرا درآمده است. مدلی که می تواند برای خاورمیانه و با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر کشوری مناسب و کارساز باشد. تئوریسن اصلی این سیاست نیز کسی نیست جز عبدالله اوجالان که نزدیک به ٢٠ سال است در جزیرۀ ایمرالی در حومه استانبول زندانی و تنها زندانی این جزیره است.
واکنش ها نسبت به حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه، متفاوت بوده است. ایران و روسیه توافق آدانا را به ترکیه یادآوری می‌کنند و این در حالی است که ترکیه موافق سرنگونی حکومت بعث در سوریه است. آنکارا پیش‌تر همین توصیه را از کاخ کرملین هم شنیده بود.
زمستان سال گذشته، ولادیمیر پوتین میزبان همتای ترک خود بود و یکی از مهم ترین مباحث این دیدار یادآوری توافقی بود که در سال ۱۹۹۸ میلادی میان آنکارا و دمشق با نظارت تهران و قاهره به امضاء رسید.
مسکو تلاش کرد تا بازگشت به این توافق را جایگزین طرح ایجاد منطقه امن حایل کند ولی موفق نشد.
بر اساس این توافق ارتش ترکیه می‌تواند گریلاهای حزب کارگران کردستان (PKK) را تنها تا عمق پنج کیلومتری شمال سوریه تعقیب کند.
حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی در جلسه هیات دولت گفت تنها ارتش سوریه می تواند امنیت مرزهای شمالی این کشور را تامین کند. هم زمان ارتش جمهوری اسلامی رزمایش اعلام نشده ای را در ارومیه آغاز کرد. عبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ارتش شخصا بر این رزمایش نظارت دارد.
هم‌زمان سناتورهای آمریکایی طرحی را برای تحریم شدید ترکیه و شخص اردوغان به کنگره خواهند برد. سناتورهای آمریکایی ترکیه را تهدید کرده اند که چنان چه حملات خود علیه کردها در شمال سوریه را متوقف نکند، با مجازات های سنگینی مواجه خواهد شد. لیندسی گراهام جمهوری خواه و کریس وان هولن دمکرات از تحریم هایی خبر دادند که بر اساس آن، قرار است دارایی های رهبران ترکیه در آمریکا مسدود شود.
علاوه بر اردوغان، از جمله معاون رییس جمهوری و وزیر دفاع ترکیه نیز مشمول این تحریم ها خواهند شد. افزون بر این، طبق طرح سناتورهای آمریکایی شرایط دریافت ویزای سفر به ایالات متحده برای رهبران ترکیه دشوارتر خواهد شد.
این طرح مجازات های متعدد دیگری را نیز در نظر گرفته است؛ از جمله فروش تجهیزات نظامی آمریکایی به ارتش ترکیه ممنوع خواهد شد. هم چنین افراد و شرکت های خارجی نیز که وارد معاملات نظامی با ترکیه شوند، مشمول تحریم های آمریکا خواهد شد.
سناتور وان هولن اعلام کرد که پیش نویس قطع نامه به محض تشکیل جلسه کنگره آمریکا در هفته آینده ارائه خواهد شد. به گفته این سناتور دمکرات، او خواستار رای گیری فوری بر سر این طرح خواهد شد تا «پیامی روشن» در راستای توقف عملیات ترکیه و عقب نشینی ارتش این کشور، برای آنکارا فرستاده شود.
به گفته سناتور گراهام جمهوری‌خواه نیز انتظار می رود طرح مزبور با حمایت گسترده و فراجناحی اعضای کنگره مواجه شود. پس از سنای آمریکا، مجلس نمایندگان این کشور نیز بایستی بر سر این طرح رای گیری کند.
خبرگزاری ها از نیویورک گزارش دادند که روز پنج شنبه ١٠ اکتبر ٢٠١٩ شورای امنیت جلسه فوری برای بررسی اوضاع در شمال سوریه و حمله نظامی ترکیه به این کشور تشکیل داد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل گفت که باید برای کاهش تنش در سوریه کوشید.
گوترش در کپنهاک پایتخت دانمارک، به خبرنگاران گفت: «می‌خواهم نگرانی عمیق خود درباره بالاگرفتن درگیری‌ها در شرق سوریه را اعلام کنم. بسیار ضروری است که تنش‌ها متوقف شود.»
او هم چنین گفت: «عملیات نظامی باید دائما میثاق سازمان ملل و قانون بشردوستانه بین‌المللی را محترم بشمارد و من به شدت درباره اوضاع انسانی نه تنها درباره قربانیان بلکه درباره موج آوراگی که اینک در جریان است نیز نگرانم.»
منابع دیپلماتیک روز چهارشنبه اعلام کردند که شورای امنیت به درخواست اعضاء اروپایی و پس از حمله نظامی آنکارا به سوریه جلسه فوری تشکیل میدهد.
بلژیک، فرانسه، آلمان، لهستان و بریتانیا کشورهایی بودند که خواستار برگزاری جلسه فوری شورای امنیت شدند.
نگرانی ها درباره احتمال ظهور مجدد داعش که نیروهای سوریه دموکراتیک در شکست دادن آن نقش مهمی را داشتند، در حال افزایش است. حمله نظامی ترکیه نگرانی های جهانی درباره اوضاع انسانی در شمال سوریه را نیز برانگیخته است.
عربستان، امارات، بحرین و لبنان چهارشنبه شب حمله ارتش ترکیه به مناطقی در شمال شرق سوریه را محکوم کردند. در عربستان یک مقام وزارت خارجه این کشور حمله ترکیه به سوریه را اقدامی در نقض یک پارچگی، استقلال و حاکمیت سوریه دانست.
وزارت خارجه لبنان نیز عملیات نظامی ترکیه را اشغال گری خاک سوریه دانست و گفت، این حمله ملت سوریه را در معرض قتل و آوارگی قرار می دهد.
این وزارتخانه از آنکارا خواست در تصمیم خود بازنگری کند و با کشورهای ذی ربط برای بازگرداندن ثبات همکاری کند.
هم چنین خبرگزاری رسمی امارات متحده عربی نیز اعلام کرد، ابوظبی به شدت حمله نظامی ترکیه به خاک سوریه را محکوم می کند.
وزارت خارجه بحرین نیز حمله ترکیه به خاک سوریه را نقض قوانین بین المللی و حاکمیت سوریه و یک پارچگی سرزمینی این کشور دانست.
اتحادیه عرب نیز اعلام کرده است که در ارتباط با حمله ترکیه به شمال و شرق سوریه روز شنبه ۱۲ اکتبر در قاهره جلسه اضطراری برگزار خواهد کرد.
ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپا ضمن دعوت از ترکیه به خویشتنداری، از این کشور خواست عملیات نظامی در خاک سوریه را متوقف کند. او روز چهارشنبه خطاب به مقام های آنکارا گفت: «اگر هدف از این نقشه شما ایجاد به اصطلاح منطقه امن باشد، انتظار نداشته باشید که اتحادیه اروپا هزینه ای برای آن بپردازد.»
ناتو در واکنشی محتاطانه‌تر از ترکیه خواست سنجیده عمل کند. ینس استولتنبرگ، رییس پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو ساعاتی پس از اعلام آغاز حمله ارتش ترکیه به شمال شرقی سوریه گفت: «امیدوارم عملیات ترکیه در سوریه سنجیده و متناسب باشد.»
برخی از کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا و دانمارک نیز از حمله ترکیه ابراز نگرانی کردند.
جوزپه کونته، نخست وزیر ایتالیا گفت که این عملیات به «بی ثباتی» منطقه دامن زده و به شهروندان غیرنظامی آسیب خواهد رساند.
وزیر امور خارجه دانمارک هم با «تا سف‌بار» و «اشتباه» خواندن تصمیم دولت مردان ترکیه به انجام عملیات نظامی در خاک سوریه گفت: «این تصمیم پیامدهای جدی برای شهروندان داشته و بر مبارزه با داعش نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت.»
در میان واکنش های شفاهی اروپاییان به حمله ترکیه، دولت هلند در اقدامی دیپلماتیک سفیر ترکیه را احضار کرد. وزارت امور خارجه هلند بعدازظهر چهارشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد سفیر ترکیه در این کشور را در اعتراض به ورود ارتش این کشور به خاک سوریه احضار و مراتب اعتراض خود را به این رفتار دولت آنکارا به وی ابلاغ کرده است.
با شروع عملیات نظامی ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه، نگرانی هایی در مورد وضعیت زندانیان داعش ابراز شده است. گفته می شود که در جریان جنگ نیروهای دموکراتیک سوریه با داعش، نزدیک به دوازده هزار تن از اعضای داعش دستگیر و زندانی شده اند. در صورت ادامه عملیات و نیاز این گروه به تمامی نفرات و امکانات خود در برابر ترکیه، ممکن است زندانیان بتوانند بگریزند و مسلح شوند.
بدران ژیکرد، از مقامات کرد سوریه به خبرگزاری رویترز گفته است که با تشدید درگیری بین نیروهای دموکراتیک سوریه و نظامیان ترکیه، خطر فرار زندانیان داعش افزایش می یابد.
او گفته است که حملات ترکیه قطعا به کاهش تعداد نگهبانان محل بازداشت زندانیان داعش و تضعیف ترتیبات نگهبانی از زندانیان داعش منجر خواهد شد. ژیاکرد افزوده است: «چنین وضعیتی امکان فرار زندانیان یا رفتارهای دیگر آنان را فراهم می کند در حالی که نفرات ما امکان جلوگیری و مقابله با آن را نخواهند داشت.»
تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر بدون حامی رها کردن نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)که نیروهای اصلی نیروهای مدافع خلق کرد هستند که تا مارس گذشته و اعلام شکست داعش، بیش از ۱۱ هزار زن و مرد عضو نیروهای دموکراتیک سوریه جان شان را در مبارزه با داعش از دست داده اند.
به گفته امجد عثمان، سخنگوی نیروی دموکراتیک سوریه این تصمیم ترامپ تاثیری منفی بر کل منطقه گذاشته است و صلح و ثباتی که در «روژاوا» برقرار شده را به شدت تهدید کرده است؛ این تصمیم آمریکا تمام پیشرفت هایی که در این منطقه به ویژه برای برقراری امنیت به وجود آمده را نابود می کند.
با این وجود اردوغان، به انتقاداتی که درباره حمله ترکیه به سوریه شده با عصبانیت پاسخ داد. او گفت اگر اروپا اتهاماتش را پس نگیرد، سه میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجو را روانه اروپا می کند.
اردوغان در ماه سپتامبر تهدید کرده بود که دیگر پناهجویان سوری را در ترکیه نگاه نخواهد داشت. در آن زمان مناقشه بر سر کمک‌های مالی اتحادیه اروپا بود که در قرارداد پناهجویان در سال ۲۰۱۶ مورد توافق این اتحادیه با ترکیه قرار گرفته بود.
بر اساس این بسته توافقی پناهجویانی که به طور غیرقانونی وارد خاک یونان شده اند می توانند به ترکیه بازپس فرستاده شوند. در مقابل اتحادیه اروپا تضمین داده بود که در عرض سه سال دوبار، هربار مبلغ سه میلیارد یورو، برای نگه داری از این پناهجویان به ترکیه بپردازد.
در مقابل آنکارا تضمین داده بود که تلاش بیش تری کند تا جلوی عبور پناهجویان از جزایر دریای اژه را بگیرد. از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه، بر اساس آمار رسمی، ترکیه حدود سه میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجوی سوری را در خاک خود پذیرفته است. این رقم از تمامی کشورهای دیگر بیش تر است.
ادامه دارد