گردآوری و تنظیم: س. روشنگر- منابع:  دریچه های مجازی

با تشکر ازآن هائی که در راه معرفی کشور به نسل نو و دور از وطن، گام های موثری برمی دارند.

معرفى ولایت نورستان

 ولایت نورستان یکى از ولایات شمال  شرقى کشور و یک منطقۀ تاریخى است که در دوره هاى مختلف به نام هاى مختلف مسمى گردیده است .
ولایت نورستان از نگاه موقعیت جغرافیایى یک منطقۀ کوهستانى است که در زمان هاى قدیم به نام بلور یا بلورستان یاد مى شد و چون برای مدتها مردم آن به ادیان باستانی خود باور داشتند انحصارگران دین آن را کافرستان می گفتند؛ اما باید گفت که بلوریان تنها به منطقه نورستان نه، بلکه بعضى مناطق کنر، چترال و کاپیسا نیز مربوط ولایت بلورستان بود .
امیرعبدالرحمن خان پادشاه مستبد افغانستان، این منطقه را بعد از عملیات نظامى خونین در تصرف خود در آورد و به زور مسلمان ساخت؛ ازآن به بعد به نام نورستان مسمى شد .
برخ بیشتر نورستان از دره ها ، کوها و تپه ها تشکیل شده ، مناطق هموار ندارد. داراى زمین هاى کم زراعتى است و یک تعداد  دریاها در آن جریان دارد که پل هاى چوبى بر فراز آن ساخته شده است .

مساحت ولایت نورستان ٩٢٦٧ کیلومتر مربع و نفوس آن درحدود چهار صد هزار تن تخمین شده؛ اما تعداد زیادی از باشندگان این ولایت در ولایات ننگرهار ، لغمان و کنرمستقراند. پارون مرکز ولایت نورستان میباشد .
زبان اصلى مردم نورستان نورستانى ، وطبق تخمین ها ١٥ درصد مردم آن به زبان پشه یى صبحت کرده  و یک در صد باشندگان آن پشتون و در بعضى مناطق تاجک نیز وجود دارد؛ اما زبان ادارى این ولایت پشتو است .
این ولایت در شمال با ولایت بدخشان، در شرق با چترال و منطقۀ کشمیر پاکستان، در جنوب با ولایت کنر و در غرب با پنجشیر، کاپیسا و لغمان هم سرحد است .

 اقلیم نورستان :
اقلیم نورستان ملایم است، همه سال از ٦٠٠ تا ٨٠٠ ملى متر بارش دارد، بخش هاى شمالى نورستان در زمستان  بسیار یخ و درجه حرارت آن تا منفى ده میرسد.
ولایت نورستان یک ولایت کوهستانى است. در فصل زمستان بارش شدید برف در آن صورت میگیرد و تمام راه هاى غیرفنی(خامه) آن مسدود میشود، هواى این ولایت در زمستان شدیداً سرد؛ اما در فصل هاى دیگر سال معتدل و برخى مناطق آن در تابستان بسیار گرم میشود.

 واحدهاى ادارى :
این ولایت به شمول مرکز از هشت واحد ادارى تشکیل شده که عبارت است از  پارون ( مرکز)، واما ، کامدیش، پرگمتال، دواب، نورگرام ، وانت وایگل ومندول .
معارف :
در ولایت نورستان تاکنون درلیست رسمی ٢١١ باب مکتب وجود دارد که  دو لیسه، ١١٧باب مکتب ابتدایه و ٩٢  متوسطه میباشد .اما درحدود ٣٥ باب مکتب این ولایت مسدود شده و تنها ٦٥ باب مکتب نورستان تعمیرهای ابتدائی دارد .

همچنان در این ولایت ٢٠ باب مدرسۀ دینى، دو لیسۀ مسلکى زراعت و سه دارالمعلمین نیز وجود دارد و تعداد شاگردان ثبت شده در این ولایت به ٧٢٨٤٣ تن میرسد که ٤٤٢٢٠تن آن ذکور و ٣٢٦٢٣  تن اناث میباشد که اکثراً بنا به دلایل فقر و امنیتی به مکتب نمی روند.
تعداد معملین این ولایت به ١٢٧٠ تن میرسد که از جمله ١٢٠ تن زن و متباقى مرد است. همچنان از جمع آنان ٣٠ تن مرد و ٤ تن زن معلم مسلکى میباشد که اکثراً به دلایل امنیتی به وظیفه حاضر نمی شوند .
اما در بخش تعلیمات اسلامى (مراکز سربازگیری ترورستان) به کمک کشورهای خارجی استفاده جو، ١٩٠ استاد وجود دارد که تنها ١٢ تن آن زن است . 

زراعت:
برخ بیشترمناطق نورستان جنگل زار و زمین هاى زراعتى در آن کمتر است. جنگلات این ولایت شامل جلغوزه ، چهار مغز ، ارچه ، ناجو ، بلوط ، شیشم ، گل بید، چنار ، نیمه چنار و همچو درخت هاى دیگر است. باغات میوۀ تازه در  ولسوالى نورگرام نورستان غربى وجود دارد و یکتعداد مردم این ولایت مصروف مالدارى میباشند .

 صنعت :
مردم این ولایت، به ویژه زنان نورستان، مصروف صنایع دستى چون تهیۀ تکه هاى پشمى و نخى می باشند و بعداً در ساخت لباس هاى محلى از آن کار می گیرند  .
معادن زیاد در ولایت نورستان وجود دارد که به شکل غیرفنى و غیر قانونى توسط جنگ سالاران، زورمندان و متجاوزان خارجی استخراج میشود .
تاکنون کدام فابریکه جهت کاریابی وآسایش مردم در ولایت نورستان ساخته نشده. مسوولین این ولایت مى گویند که محیط و آب هواى  نورستان براى ایجاد فابریکات وصنعت کاملاً مساعد است ؛ اما تاکنون نه دولت ، نه حامیان خارجی اش و نه کدام سرمایه گذار درمورد اقدام کرده است.
در ولایت نورستان فقط پکول وچپن به شکل شخصى ساخته میشود که بیشتر در این  ولایت مورد استفاده قرار گرفته است .
 کلتور :

رسم و رواج ، عادات و فرهنگ باشندگان ولایت نورستان با مردم سایر ولایات دیگر کشور ضمن  شباهت تفاوتهائی دارد. بیشتر مردم این ولایت مالدارهستند ، خانه هاى دو منزلۀ چوبى اعمار کرده که یک کلکین آن به طرف شرق و دیگر آن به سوى غرب باز میشود. روى چپرکت مى خوابند و سر میز نان میخورند. لباس هاى آنان از پوست و پشم هاى حیوانات ساخته شده است . مردان آن از پکول استفاده کرده و پدر دختر از پدر بچه یکتعداد مواشى منحیث طویانه میگیرد .
خویشاوندان و دوستان خانوادۀ عروس و داماد، بز، گوسفند و یا مواشى دیگر منحیث تحفه به آنها میدهند، آن را حلال کرده و بعد  آن را به ٢٤ قسمت تقسیم و براى پختن در دیگ انداخته میشود .
گوشت را نیم خام کرده و بعداً براى هر قسمت گوشت یک فرد ویژه ایستاده و آن قسمت را به همین فرد مشخص میدهند .
قسمت گوشت دیگر، به بزرگان و ملاامام قریه  داده میشود که به آنان تسلیم میشود و در عروسى به جاى نان، تنها گوشت داده میشود.
مردم این ولایت میتوانند که به خانه هاى یک دیگر بدون کدام مشکل رفت و آمد نمایند ، زنان این ولایت از مردم بیگانه روی نمی گیرند و مثل یک انسان عادی وارد مراودات انسانی می شوند .
فعالیت هاى دیگر فرهنگى در این ولایت صفر است، تنها یک رادیو در نورگرام و یک رادیو دولتى در پارون فعالیت دارد .
این ولایت از موسیقی ویژۀ محلى نیز برخوردار است که با سامان آلات ویژه ، چون دب و تمبل کوچک در روزهاى شادى نواخته میشود وعلاقه مندان خاص دارند .
علاوه بر آن نواختن توله(نی) و یک نوع سیتار خاص که در نورستان ساخته و به نام واج یاد میشود ، نیز در موسیقى محلى نواخته میشود .
 ورزش :
بازى هاى مختلف محلى چون خوسى، توپ دنده ، واوروکى و همچو دیگر در ولایت نورستان مروج است. بازى انگشت از بازى هاى مشهور نورستان است که در فصل زمستان از سوى اکثریت مردم نورستان اجرا میشود؛ اما بازى هاى دیگر فزیکى چون خوسى ، توپ دنده ، دزغپى و همچو بازى هاى دیگر در فصل هاى بهار و تابستان بازى میشود .علاقه مندان و بازى کنان والیبال، نسبت به هر نوع بازى دیگر بیشتراست .
اما اخیراً بازى کرکت مثل سایر ولایات کشور در نورستان نیز رشد کرده و این ولایت از یک تیم منتخب برجسته کرکت برخوردار است که اکثراً در مسابقات ولایتى خوب درخشیده و گاه گاهى مسابقات کرکت نیز در پارون مرکز ولایت برگزار مى نماید.

قاچاق چوب توسط زورمندان و حاکمان از نورستان به شدت جریان دارد. مردم تصمیم گرفتند که با عاملان قطع درختان و قاچاقچیان چوب از نورستان به صورت جدی برخورد کنند.
در سال های اخیر قاچاق چوب از این ولایت به برخی ولایت های دیگر، و بیشتر به کشور پاکستان صورت گرفته است.
بر اساس گزارش ها، در ده سال گذشته تلاش هائی برای جلوگیری از قطع جنگلات و قاچاق چوب ادامه داشته اما این تلاش ها، کافی نیست.
ولایت نورستان یکی از ولایت هایی است که دارای جنگل های وسیع و چوب با کیفیت است.

مناظر و طبیعت زیبای تمامی مناطق ولایت نورستان به راستی دیدنی ودل انگیز است