زنده یاد عبدالقیوم رهبر

       پیام به جوانان قرن بیست و یکم  

              قسمت سوم 

تقدیم به اطفال و جوانان مجاهد و مهاجری که گذشته و آیندۂ شان را استعمار و ارتجاع بلعیده و در زمان حال نیز چیزی جز آرزو ندارند.

 ۳- قرن آینده بهتر و یا بد تر؟:(پیشرفتهای علمی و پرابلم های انسانی)

اگر قرن ما مشکلات عظیم و پیچیده ای را برای آیندگان به میراث مانده است ، پیشرفت های بزرگ و شگرفی نیز محصول همین قرن و به ویژه پنجاه سال اخیر آنست. پس از انقلاب صنعتی در قرن هجدهم، بشریت قدم های فراخی به جلو برداشت. رشد نیروهای مٶلده و داخل شدن صنعت و بخار در زندگی انسان عامل کنش ها و برخورد های شدید میان ملل و مردمان مختلف ، گسترش ساحه نفوذ استعماری و به وجود آمدن افکار و نظریات، جهان بینی ها و فلسفه های جدیدی گردید که در طی بیش از دو قرن با همه نیش و نوش و نشیب و فراز آن به  عنوان محصله و نتیجۀ عصر انقلاب صنعتی شناخته می شود.

تکامل سریع بشر در طی پنجاه سال اخیر، داخل شدن در قلمرو اکتشافات هسته ای ، آغاز پژوهش های علمی در فضای خارجی و گذشتن از آن به قلمرو انفورماتیک، بنابرنظر برخی از دانشمندان آغاز فرجام عصر صنعتی است که اکنون با همه طرز تلقی ها، کنش های خود و با شیوه های برخورد خود به مسایل و معضلات انسانی بمثابه سدی در برابر پیشرفت های جدید انسان قد علم کرده است. این پیشرفت های علمی و تخنیکی در شرایطی نصیب ما شده است که اکثریت عظیم انسان ها در کرۀ زمین هنوز با تلاش های ناکام خود آرزومند داخل شدن در قلمرو صنعتی اند و آن را حڷال مشکلات و معضلات لاینحل عقب ماندگی و تفاوت های بزرگ رفاهی می دانند. امواج پرتلاطم این نهضت علمی – تخنیکی جدید که اکنون مصروف تهیۀ برنامه و سیستم جهانی خود است، به یقین تأثیرات بزرگی بر پیشرفت های آتیۀ ما در طلیعۀ قرن جدید خواهد داشت. ولی آنچه هنوز در پردۀ کتمان است، اینست که آیا این پیشرفت جدید همانند سلف خود به عنوان یک پدیدۀ محدود منطقه ای نصیب ملل و کشور های محدود و انگشت شماری خواهد بود و یا اینکه – چنانچه ادعا می کند – این محدودیت (اروپائی و یا نیمۀ شمالی) نیز از خصوصیت های جامعۀ صنعتی بوده و نهضت جدید می تواند در دسترس ملل و کشورهای عقب مانده در آسیا، افریقا و امریکای لاتین نیز قرار گیرد.

ولی آنچه مهمتراست، موقعیت، و یا دقیقتربگوئیم سرنوشت اجتماعی این پیشرفت ها است. یعنی این که آیا این پیشرفت جدید می تواند انسان های آینده را در حل معضلات سه گانه (رفاهیت ، استعمار زدائی و آزادی های فردی و اجتماعی) یاری رساند و یا اینکه این نهضت خود شگاف میان حاکمان و محکومان را ژرفتر ساخته و مایۀ امتداد بی عدالتی ها و حقه بازی های جدیدی می گردد.

قدر مسلم اینست که پیشرفت های علمی جدید در پنجاه سال اخیر از یک جانب در دست عده ای آزمند و قدرت طلب به ابزاری برای سرکوب ملل و مردمان جهان مبدل گردیده  و باعث ایجاد “توازن رعب”  در مناسبات بین المللی گردید، ولی از جانب دیگر در تحقق پیشرفت های اجتماعی و امکانات رفاهی نقش بسزائی داشته است. 

داخل شدن ابزارهای تخنیکی جدید در زندگی روزمرۀ ملیون ها انسان، سطح دید ، توقعات ، برخوردها و قضاوت های آن ها را به شدت متأثر گردانیده است و این خود جامعۀ کنونی ما را از دید جامعه شناسانه در سطح بلند تری از دوران پارینه قرار داده است.

 با درک سمت حرکت کلی انسان معاصر می توان انتظار داشت که انسان های قرن بیست و یکم و نسل های آینده، بنابر اوضاع و شرایط بهتر زندگی، آگاهی و تجربه اندوزی بیشتر، مٶفق تر در پی حل معضلات و مشکلات خود برمی آیند و بهتر می توانند از مصائب و بدبختی هائی که دوران ما را فرا گرفته است، اجتناب ورزند. چه استعمار زدایی و تحقق آزادی، پایه ها و پیش شرط های ایجاد یک جامعه بین المللی مرفه است. و این ها همگی به آگاهی اجتماعی و درک موقعیت خود و دیگران وابسته است که در دوران کنونی و آینده بنابر پیشرفت های علمی و تخنیکی، ارتقای وسایل ارتباط جمعی و شمولیت آن می تواند مٶفق تر و همه جانبه تر از گذشته به پیش رود.

ولی از جانب دیگر باید این نکته را نیز اضافه کرد که خطر سوء استفاده از پیشرفت های کنونی و آتیه، همراه با فقدان و یا فروپاشی پایه های اخلاقی و ارزشی در سطح جهانی روز افزون می گردد. بنابر این، کوچکترین غفلت در مورد سمت حرکت نیروهای انحصارگر، خیالپرداز و متعصب می تواند نهایتی دردناک و شرم آلود برای تمام دستاوردهای بشری تلقی گردد.