بهرام رحمانی
رکورد تازۀ موارد ابتلا به ویروس کرونا و پیامدهای آن!
موضوعات این مطلب:
*مقدمه
*شیوع ویروس آنفلوآنزا جدید در چین
*ویروس کرونا
*سازمان جهانی بهداشت: چین با تاخیر درباره شیوع ویروس کرونا اطلاع‌رسانی کرده است
*نوع غالب ویروس کنونی کرونا مسری‌تر از نوع اولیه آن در چین است
*هشدار دانشمندان به سازمان جهانی بهداشت: کرونا از طریق هوا هم منتقل می‌شود
*کرونا چه بر سر مغز می‌آورد؟
*قلب، طعمه جدیدترین نسخه ویروس کرونا!
*عوارض بیماری کووید ۱۹؛ کوتاه یا طولانی؟
*ارتباط کمبود ویتامین دی و درجه سختی بیماری کووید ۱۹
*عدم اثربخشی و ایمنی تاکنونی داروها
*تشدید خطر موج دوم کرونا در اروپا بر اثر آلودگی کشتارگاه‌های آلمان و اتریش
*بازگشت محدودیت‌ها و مقررات قرنطینه به ملبورن استرالیا
*ترامپ رسما آمریکا را از سازمان جهانی بهداشت خارج کرد
*آمریکا تقریبا تمام موجودی یک داروی کلیدی درمان کرونا را خرید
*سازمان بهداشت جهانی: واکسن کرونا شاید ۱۱ تا ۱۷ ماه دیگر
*کرونا در ایران فاجعه‌بارتر است!
*هشدار عضو ستاد ملی کرونا در مورد نسل‌کشی کرونا در ایران!
*مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران: کرونا ۲ تا ۶ میلیون نفر را بیکار می‌کند
*رشد منفی اقتصادی ایران در سومین سال پیاپی
*تبلیغ خرافه در مقابله با کرونا
*اروپایی‌ها بر سر بودجه و کمک‌های اقتصادی پیامدهای کرونا به توافق رسیدند
*کووید۱۹ در قاره آفریقا «با سرعت رو به افزایش است»
*نقض آزادی خبررسانی درباره کرونا در ۹۰ کشور
*توصیه‌های اشتباه پژوهش‌گران در پاندمی کرونا
*کرونا فقرا را در سراسر جهان افزایش داده است!
*سازمان ملل: بحران کرونا ده‌ها سال پیشرفت جهان را از بین می‌برد
*سازمان ملل: کرونا معاش بیش از یک و نیم میلیارد کارگر را تهدید می‌کند!
*دنیا در سال ۲۰۲۰ به کلی دگرگون شد!
*خشونت و نابرابری؛ علیه زنان در دوران کرونا
*کاهش میزان آلودگی هوا
*جنبش‌های پساکرونایی
*موخره
مقدمه
خبرگزاری رویترز روز شنبه ۴ مرداد گزارش داد که بر اساس برآوردهایش، در طول هفته‌ای که گذشت بحران کرونا در تمامی مناطق دنیا در اوج قرار داشت.
با گذشت حدود هفت ماه، اینک کرونا ۱۸۸ کشور جهان را شدیدا درگیر خود کرده است. نهاد‌های تصمیم‌گیرنده در سراسر جهان، برای مقابله با این عفونت مرگ‌بار، راه‌های بسیاری را آزموده‌اند؛ از قرنطینه و فاصله‌گیری اجتماعی گرفته تا تلاش برای ساخت واکسن و دارو.
اما تا لحظه نوشتن این مطلب، هیچ‌کدام از این راه‌ها نتوانسته به وضعیت بحرانی کنونی خاتمه دهد. واکسن و داروی قطعی هنوز کشف یا ساخته نشده و مقررات فاصله‌گذاری اجتماعی اگرچه از سرعت شیوع آن کاسته، به قطع زنجیره سرایت این بیماری نینجامیده است.
تعطیلی کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ، درخواست‌های وام و کمک‌هزینه و بیمه بیکاری و بسیاری مسائل دیگر، ابعاد پیامدهای اقتصادی شیوع کرونا را پیش‌بینی‌ناپذیر کرده است؛ دست‌کم به‌قدری غیرقابل‌پیش‌بینی که وزیر دارایی ایالت هسن آلمان، حدود سه ماه پیش، از روی استیصال و نگرانی از پیامدهای اقتصادی کرونا دست به خودکشی زد.
راهکار مقابله با کرونا را اینک نه فقط در مدیریت و اقتصاد و پزشکی و داروسازی بلکه در تکنولوژی نیز می‌توان یافت. امروزه تکنولوژی‌های پیچیده و فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، راه‌حل‌هایی برای کند کردن روند شیوع این بیماری در دسترس انسان قرار می‌دهد که تا پیش از انقلاب صنعتی سوم، یعنی عصر دیجیتال، حتی تصور آن نیز ممکن نبود.
اپلیکیشن‌های هشداردهنده کرونا، تجهیزات و سیستم‌های هوش مصنوعی یا مادون قرمز برای سنجش سریع تب عابران یا برای تشخیص ماسک بر چهره، دستگاه‌های تنفس(مانند آن‌چه مهندسان مرسدس بنز طراحی کردند)، ونتیلاتور و… تنها بخشی از تکنولوژی‌هایی هستند که در نیم سال گذشته به کنترل شیوع کرونا کمک کرده‌اند.
یکی از دستگاه‌های پیشنهادی در فرودگاه رم، کلاهی بود که می‌توانست با کمک تصاویر مادون قرمز و سنجش درجه حرارت مسافران، بیماران مشکوک به کرونا را شناسایی کند. اپلیکیشن‌ها و وبسایت‌های آماری در این مدت، توسعه چشم‌گیری پیدا کردند. به‌خصوص آنالیز محققان دانشگاه جان‌هاپکینز از لحظه به لحظه روند شیوع کرونا که به فارسی نیز راه پیدا کرد و در وب‌سایت کرونا به فارسی در دسترس قرار گرفت.
تنوع و تعداد این اپلیکیشن‌ها در کشورهای مختلف جهان بسیار زیاد است؛ از اپلیکیشن‌هایی برای معاینه از راه دور گرفته تا اپلیکیشن‌های نسبتا مشابه اپلیکیشن کرونا در آلمان. برای مثال، اپلیکیشن Symptom Tracker در بریتانیا که تا کنون میلیون‌ها شهروند بریتانیایی آن را روی گوشی‌های هوشمند خود نصب کرده‌اند.
در سنگاپور، اپلیکیشن TraceTogether با استفاده از سیستم بلوتوث، افرادی را که در معرض خطر ابتلا بوده‌اند شناسایی می‌کند و از این طریق، در پی کند کردن روند انتقال ویروس کروناست.
در ایسلند اگرچه حدود چهل‌درصد مردم از اپلیکیشن Rakning C-19 استفاده می‌کنند که بر اساس جی.پی.اس کار می‌کند، اما کارآمدی این اپلیکیشن زیر سؤال است و بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد این برنامه کمکی به بهبود اوضاع نخواهد کرد. اتریشی‌ها غالبا از اپلیکیشن صلیب سرخ استفاده می‌کنند. در استرالیا و ایتالیا و بسیاری کشورهای دیگر نیز برنامه‌هایی نسبتاً مشابه مورد استفاده قرار گرفته است.
نصب اپلیکیشن‌ها در کشورهایی با گردش آزاد اطلاعات، چندان نگران‌کننده نیست، اما این مسئله در چین و روسیه و ایران طبیعتا شباهتی به آن‌چه در دنیای آزاد در جریان است ندارد.
در برخی کشورها مانند امارات، تکنولوژی‌های عجیب و خارق‌العاده‌ای پا به میدان گذاشته است؛ از آمبولانس‌های خودکار مبتنی بر سیستم هوش مصنوعی گرفته تا پهپادهای ضدعفونی‌کننده‌ای که در هر ساعت، محدوده‌ای به وسعت یک هکتار را ضدعفونی می‌کنند.
با این حال، اگر در ابعاد جهانی به مسئله نگاه کنیم، نه دارو و واکسن (که هیچ‌کدام هنوز نهایی و قطعی نیست) و نه تکنولوژی‌های پیشنهادی، هیچ‌یک تا این لحظه نتوانسته به همه‌گیری کرونا خاتمه دهد. ممکن است واکسن یا دارویی نهایی برای کرونا در کوتاه‌مدت یافت نشود، اما شاید معرفی یک اختراع یا تکنولوژی جدید در این کشاکش کرونایی بتواند به وضع بحرانی کنونی خاتمه دهد.
به‌عبارت دیگر، راه‌حل نهایی بحران کرونا شاید نه در داروسازی و پزشکی، که در دنیای مهندسی نهفته باشد. البته چیزی فراتر از فناوری‌های کنونی مانند اپلیکیشن‌ها یا دروازه‌های هوشمند برای تشخیص چهره و ماسک.
آن‌چه مسلم است، جهان برای عادی‌سازی اقتصاد و توریسم و حمل‌ونقل و به‌صورت خلاصه بازگشت به روال قبلی زندگی روزمره، به راه‌حلی فراتر از ماسک و پهپاد و اپلیکیشن نیاز دارد.
در روزهای اخیر حدود ۴۰ کشور در جهان رکورد جدیدی در تعداد مبتلایان روزانه به کرونا گزارش کردند که در اغلب موارد نزدیک به دوبرابر هفته قبل از آن بود.
خبرگزاری رویترز روز شنبه ۴ مرداد گزارش داد که بر اساس برآوردهایش، در طول هفته‌ای که گذشت بحران کرونا در تمامی مناطق دنیا در اوج قرار داشت.
بنابر همین گزارش، افزایش شدید میزان ابتلا تنها به کشورهایی نظیر آمریکا، برزیل یا هند که پیش از این نیز شمار مبتلایان‌شان در صدر خبرها بود منحصر نمی‌شد بلکه در روزهای اخیر استرالیا، ژاپن، هنگ کنگ، بولیوی، سودان، اتیوپی، بلغارستان، بلژیک، ازبکستان و اسرائیل هم رکوردهایی جدید ثبت کردند.رویترز می‌گوید در بین کشورهایی که تعداد مبتلایان جدیدشان به ارقام جدیدی رسیده، شمار زیادی از آنها کشورهایی هستند که محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌ها را لغو کرده بودند و از نقطه اوج قبلی‌شان بیش از یک ماه می‌گذشت.
تِدروس آدهانوم، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، با اشاره به این‌که «دیگر به روزهای «معمولی» گذشته برنمی‌گردیم» و کرونا شیوه زیست‌مان را تغییر داده، از همگان خواست برای تصمیم‌گیری درباره کجا رفتن و چه کردن و با که دیدار کردن به‌مثابه مسئله مرگ و زندگی نگاه کنند.
رویترز با استناد به آمارهای رسمی می‌گوید در طول یک ماه گذشته، در مجموع، شیب ابتلای روزانه به کرونا صعودی بوده است. به این ترتیب که سه هفته پیش دست‌کم هفت کشور، دو هفته پیش ۱۳ کشور و هفته گذشته ۳۷ کشور از نقطه اوج جدیدی در تعداد مبتلایان روزانه صحبت کرده‌اند.
نام ایران در گزارش رویترز ذکر نشده است؛ این خبرگزاری توضیح داده است از آن‌جا که برخی کشورها در هر دو مورد تعداد مبتلایان و تعداد جان باختگان پنهان‌کاری می‌کنند، این گزارش صرفا به کشورهایی که آمار روزانه متعارف ارائه می‌دهند پرداخته است.
معاون کل وزارت بهداشت حکومت اسلامی گفت در یک ماه اخیر تعداد مبتلایان به کرونا در مشهد ۳۰۰ درصد رشد داشته است.
ایرج حریرچی که شامگاه جمعه سوم مرداد در مشهد سخن می‌گفت، با اشاره به این‌که ۲۰ درصد از بیماران مبتلا به کرونا که در این شهر بستری شده‌اند، غیربومی هستند، از مردم خواست که به مشهد سفر نکنند.
بر اساس اعلام مقام‌های وزارت بهداشت استان خراسان رضوی و شهر مشهد از مقاصد مهم گردشگری مذهبی در ایران هستند، از نظر شیوع کرونا در وضعیت قرمز قرار دارند.
حسن جعفری، معاون سیاسی، امنیتی استانداری خراسان رضوی نیز اول مرداد گفته بود «زنگ خطر افزایش تعداد مبتلایان» در این استان «بسیار جدی است» و آمار بستری شدگان و فوتی‌ها «سیر صعودی را طی می‌کند.»
مقام‌های محلی و وزارت بهداشت به روال معمول از ارائه جزییات آمار مربوط به کرونا در استان‌های مختلف خودداری می‌کنند.
ایران در میان کشورهای خاورمیانه بدترین وضعیت را از لحاظ میزان ابتلا و مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری کووید ۱۹ دارد.
بسیاری انگشت اتهام را به‌سمت حسن روحانی گرفته و می‌گویند او به‌عنوان رییس ستاد مقابله با کرونا، زیر بار قرنطینه فراگیر نرفت و توصیه چهره‌ها و مجامع علمی و پزشکی برای تغییر در «سیاست‌گذاری‌های مقابله با ویروس کرونا» را نادیده گرفت.
رییس‌جمهوری انتقادها را وارد نمی‌داند و چندین بار گفته «دشمن با توطئه به دنبال تعطیل کردن کشور» است. روحانی تاکید دارد «همه باید مراقبت کنند» چون «چیزی به اسم قرنطینه وجود ندارد» چرا که اگر «همه چیز بسته شود، مردم از گرسنگی و فقر و بیکاری به خیابان خواهند آمد.»
شیخ حسن روحانی، بارها از سیر نزولی قربانیان و بیماران مبتلا به کرونا سخن گفته اما دست‌کم دو بار هشدار داده که «۶۰ تا ۷۰ درصد مردم کرونا خواهند گرفت» و تا کنون «۲۵ میلیون ایرانی به این ویروس مبتلا شده اند.»
روحانی، در سخنرانی‌هایش ایران را الگویی موفق در مدیریت بیماری کووید ۱۹ ارزیابی کرده که به همین علت، «مورد توجه جهان است.»
اکنون در حالی که آمار ابتلا به کرونا در ایران به‌دلیل کاهش محدودیت‌ها و برگزاری برخی مراسم رو به افزایش است، تاکید روحانی و تعدادی از مقامات مذهبی-سیاسی بر برگزاری مراسم عزاداری محرم با واکنش‌های انتقادی گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی همراه شده است.
عباس موسوی مطلق، سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه ۳ مرداد در قم، کرونا را «یک ویروس سکولار» خواند که تلاش می‌کند «کشورهای دینی را با آثار مخرب خود به سمت بی‌دینی سوق دهد.» او ضمن دفاع از بسته نشدن مراکز مذهبی در ماه نخست شیوع ویروس کرونا در ایران، بر اجرای مراسم مذهبی محرم و صفر تاکید کرد.
روز جمعه گذشته، یک روز پس از این که حسن روحانی، بر برگزاری مجالس مذهبی در ماه محرم را «ضرورت قطعی» خواند، محمد مهدی میرباقری، عضو مجلس خبرگان هم گفت که نباید مجالس محرم به امر مجازی تبدیل شود.
واضح است که رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مراسم مراسم مذهبی محرم ممکن نیست. در ماه نخستین اعلام همه‌گیری کرونا در ایران، مقامات جمهوری اسلامی از تعطیل کردن مراکز مذهبی قم، تعطیلی نماز جمعه و تعطیلی حرم امام هشتم در مشهد خودداری کردند. این امر موجب گسترش ویروس از قم به سایر شهرها شد.
کرونا در ایران، هم‌چنان کشتار می‌کند. بنابر آمارهای رسمی در بیست و چهارساعت گذشته بیش از دویست نفر دیگر قربانی این بیماری شده‌اند.
دکتر سیماسادات لاری سخن‌گوی وزارت بهداشت روز یک‌شنبه ۵ مرداد ۱۳۹۹ – ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۰ اعلام کرد: از دیروز تا امروز ۵ مرداد ۱۳۹۹ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، دو هزار و ۳۳۳ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که یک هزار و ۲۸۲ نفر از آنها بستری شدند. با این تعداد تازه، مجموع بیماران کووید ۱۹ در کشور به ۲۹۱ هزار و ۱۷۲ نفر رسیده است.
به‌گفته سخن‌گوی وزارت کشور در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۲۱۶ بیمار کووید ۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۵ هزار و ۷۰۰ نفر رسید.
این در حالی است که درستی همین آمار نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و مرکز پژوهش‌های مجلس زیر سئوال رفته است و این مراکز آمار واقعی مبتلایان را حدود پنج برابر رقم اعلام شده می‌دانند.
گزارش رویترز در بخش‌های جداگانه به قاره‌های مختلف پرداخته و وضعیت کلی و همچنین وخیم‌ترین کشورها را یادآور شده است.
در اروپا که محدودیت‌ها در اکثر کشورها کاهش یافته و مناطق گردشگری در انتظار پذیرش مسافران تابستانی هستند، نقطه اوج‌های جدیدی از جمله در اسپانیا در حال ثبت است؛ اسپانیا یکی از آسیب‌دیده‌ترین کشورهای اروپایی بود و همچنین یکی از چند مقصد اصلی گردشگری در اروپا به شمار می‌رود.
در قاره آفریقا نیز کنیا کم‌تر از دو هفته پس از بازگشایی رکورد جدیدی در تعداد مبتلایان ثبت کرد. اوهورو کنیاتا، رییس‌جمهوری این کشور، که قبلا وعده داده بود پروازهای خارجی به کنیا از اول اوت از سر گرفته خواهد شد، چند روز پیش نشستی اضطراری تشکیل داد تا درباره این تصمیم بازنگری شود.
در خاورمیانه نیز کشور عمان محدودیت‌هایی جدید برای مقابله با کرونا وضع کرد و برخی کشورهای اسلامی در اندیشه اِعمال مقرراتی برای برگزاری محدودتر مراسم عید قربان هستند.
ویروس کرونای تنها به ریه‌ها حمله نمی‌کند؛ قلب، کلیه‌ها، مغز، عروق، اعصاب و پوست بدن از دیگر اندام‌هایی هستند که تاکنون تاثیر ویروس جدید بر آنها و عملکردشان مشاهده شده است.
این‌که بیماری ریوی کووید۱۹ بیش از همه ریه‌ها و مجاری تنفسی را درگیر می‌کند، موضوعی است که زیاد درباره آن گفته شده است. از آن‌جا که عامل بیماری بیش از همه به مجاری تنفسی تحتانی حمله می‌کند، مبتلایان که این بیماری در آنها در سطح متوسط تا شدید بروز می‌کند، به‌خصوص با مشکلاتی چون سرفه‌های خشک دست و پنجه نرم می‌کنند و با یکی از این دو مشکل، یعنی مشکل تنفسی یا التهاب ریوی درگیر می‌شوند.
از زمان شیوع کرونا تاکنون اما نشانه‌هایی هم در دست است که نشان می‌دهند، ویروس جدید کرونا به دیگر اندام‌ها هم به‌شدت حمله می‌کند و می‌تواند به قلب، عروق، اعصاب، مغز، کلیه‌ها و پوست، آسیب‌های جدی برساند.
قلب
بسیاری از تحقیقات انجام شده در آمریکا، چین و ایتالیا نشان می‌دهند که ویروس کرونای جدید ظاهرا به قلب هم حمله می‌کند.
مطابق آماری که مراکز رصدکننده کرونا در جهان ارائه می‌کنند، تا عصر شنبه پنجم مرداد بیش از ۱۶ میلیون نفر در کشورهای مختلف به کرونا مبتلا شده‌اند که از آن میان نزدیک به ۶۴۵ هزار تن جان باخته‌اند.
بر اساس اطلاعاتی که توسط دانشگاه جان هاپکینز منتشر شده، در سراسر جهان تاکنون بیش از ۶۴۴ هزار و ۵۰۰ نفر از کرونا جان باخته‌اند و بیش از ۹.۲۶ میلیون نفر نیز از مبتلایان به کرونا بهبود یافته‌اند.
شیوع ویروس آنفلوآنزا جدید در چین
پس از گذشت بیش از شش ماه از همه‌گیری ویروس مرگ‌بار کرونا، محققان و دانشمندان هر روز درباره عوارض و عواقب تازه آن سخن می‌گویند و هشدار می‌دهند: از تاثیر این ویروس در مغز تا خارش پوست و…
هنوز هیچ واکسنی موثر برای این ویروس یافت نشده است اما برخی رسانه‌ها و مقامات دولتی اطلاعات غلط و گاهی دروغ از کشف واکسن تا دست‌کاری آمارها، تحویل شهروندان جهان می‌دهند.
اکنون محققان در چین یک ویروس جدید از رشته ویروس‌های آنفلوآنزا پیدا کرده‌اند که توان بالقوه برای تبدیل شدن به یک همه‌گیری جهانی را دارد. آنها می‌گویند این ویروس اخیرا در میان خوک‌ها ظهور کرده است اما امکان سرایت آن به انسان‌ها هم وجود دارد.
آنها گفته‌اند این ویروس آنفلوآنزا «تمامی ویژگی‌های لازم» برای سازگار کردن خود با ایجاد عفونت در میان انسان‌ها را دارد و باید به دقت تحت نظر گرفته شود و از آن‌جا که جدید است ممکن است بدن انسان‌ها توان مقابله اندکی در برابر آن داشته باشد.
دانشمندان چینی می‌گویند نگران تغییر و جهش ژنتیکی این ویروس هستند که به آن توان سرایت گسترده‌تر و انتقال انسان به انسان را خواهد داد؛ ویژگی که می‌تواند علت زمینه‌ساز یک اپیدمی جهانی شود.
ظهور یک آنفلوآنزا جدید از مهم‌ترین نگرانی‌های کارشناسان بهداشت عمومی در جهان است و این بار این نگرانی هم‌زمان شده با همه‌گیری جهانی ویروس جدید کرونا که تاکنون بیش از ۱۰ میلیون نفر را آلوده و جان ۵۰۰ هزار نفر را گرفته است.
آخرین بار که یک آنفلوآنزا جدید همه‌گیری جهانی پیدا کرد به سال ۲۰۰۹ باز می‌گردد که یک نوع جدید آنفلوآنزای خوکی از مکزیک آغاز شد اما کمی بعد معلوم شد که آن قدرها هم خطرناک نیست چرا که افراد بزرگ‌سال در برابر آن نوعی ایمنی از خود نشان دادند که می‌توانست ناشی از تجربه سیستم ایمنی بدن آنها از مواجهه با ویروس‌های قبلی بوده باشد.
اکنون واکسن مقابله با آن ویروس که آ/اچ۱ان۱پی‌دی‌ام ۰۹ نام‌گذاری شد در ترکیب واکسن‌های فصلی آنفلوآنزا قرار دارد و افراد با تزریق سالانه واکسن‌ها آنفلوآنزا در برابر آن ایمنی می‌یابند.
آن‌طور که دانشمندان چین می‌گویند این ویروس جدید هم شباهت‌هایی به همان ویروس آنفلوآنزای خوکی سال ۲۰۰۹ دارد اما کمی تغییرات جدید در ساختار ژنتیکی آن دیده می‌شود.
این ویروس تاکنون تهدید بزرگی رقم نزده اما پروفسور کین چاو چانگ و همکارانش که این ویروس را مطالعه کرده‌اند می‌گویند باید حسابی مراقب آن بود. نام این ویروس جی۴یی‌اِی-اچ۱ان۱ گذاشته شده است.
افراد آلوده به این ویروس تاکنون در سلاخی‌خانه‌ها و کارگران مزارع خوک‌داری در چین مشاهده شده‌اند.
واکسن‌های فعلی آنفلوآنزا در برابر این ساختار جدید ویروسی بی‌اثر گزارش شده‌اند اما محققان می‌گویند امکان تغییر ساختاری واکسن‌ها برای سازگار شدن با مشخصات این ویروس وجود دارد.
پروفسور کین چو چانگ که در دانشگاه ناتینگهام بریتانیا تدریس می‌کند به بی‌بی‌سی گفته است: «در حال حاضر همه ما – به درستی- روی ویروس کرونا متمرکز شده‌ایم اما این موضوع نباید باعث غفلت ما از دیگر ویروس‌های جدید بالقوه خطرناک شود.»
«با وجود این که این ویروس جدید یک تهدید فوری محسوب نمی‌شود، اما نباید آن را نادیده بگیریم.»
این گروه از محققان که نتایج مطالعه خود را در ژورنال علمی «مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا» منتشر کرده‌اند می‌گویند اقدامات و تهمیدات جدی برای تحت نظر گرفتن این ویروس در خوک‌ها و کسانی که در صنعت پرورش خوک کار می‌کنند، در نظر گرفته و اجرا شود.
پروفسور جیمز وود، رییس دپارتمان دامپزشکی دانشگاه کمبریج می‌گوید این مطالعه نشان می‌دهد که «ما باید به‌طور دائم نگران خطرات ظهور یک ویروس و عامل بیماری‌زای جدید باشیم و آگاه باشیم مزارع پرورش حیوانات که انسان‌ها بسیار بیشتر از دنیای وحش با آن در ارتباطند، همواره پتانسیل این را دارد که منبع تولید و تکثیر ویروسی برای همه‌گیری جهانی شود.»
در همین حال، تدروس ادهانوم گبریسوس، رییس سازمان جهانی بهداشت روز دوشنبه ۲۹ ژوئن، هشدار داد که همه‌گیری جهانی ویروس کرونا هرگز رو به افول و پایان نیست و ممکن است در صورت رعایت نکردن توصیه‌ها وخیم‌تر شود.
او اعلام کرد که با وجود پیشرفت در برخی کشورها، همه‌گیری سرعت گرفته و بدترین وضعیت هنوز در پیش روست. او گفت که در ماه‌های آینده جهان به انعطاف‌پذیری، صبر و سخاوت بیشتر نیازمند است.
دکتر گبریسوس به کشورهایی مانند کره‌جنوبی، آلمان و ژاپن اشاره کرده و گفت که این کشورها نشان دادند که چه‌طور از ابزارهای موجود برای سرکوب و نابود کردن شیوع استفاده کردند.
ویروس کرونا
حدود شش ماه از شیوع گسترده بیماری کووید ۱۹ می‌گذرد. در سراسر جهان در باره این بیماری کشنده تحقیقات گوناگونی انجام شده است.
از نیمه ژانویه سال جاری تاکنون روزانه خبرهای واقعی و جعلی زیادی در باره منشا ویروس کرونای جدید(سارس کوو ۲) و بیماری ناشی از آن(کووید ۱۹) و همچنین پیامدهای آن و یافته‌های تازه علمی در باره این ویروس کشنده منتشر شده است.
نخستین خبرها مربوط به منشا بیماری و آمار کشته‌شدگان بود و به مرور گزارش‌هایی پیرامون نتایج پژوهش‌هایی که در کشورهای گوناگون انجام می‌شود، توجه جهانیان را به خود جلب کرد.
اکنون هم، پس از حدود شش ماه، کرونا در صدر خبرهای رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها قرار دارد اما از شواهد چنین برمی‌آید که بسیاری از شهروندان به کرونا و پیامدهایش عادت کرده‌اند و بی‌توجه به قدرت ویران‌گر این ویروس، رفتاری عادی از خود نشان می‌دهند.
این در حالی است که یافته‌های علمی هنوز باعث فرونشاندن زنگ خطر نشده‌اند و در برخی از کشورها، از جمله ایران، مسئولان و کارشناسان نسبت به بالارفتن خطر هشدار می‌دهند.
پژوهش‌گران کشورهای گوناگون به اطلاعات زیادی در باره کرونا، راه‌های جلوگیری از گسترش آن و معالجه کووید ۱۹ دست یافته‌اند. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند به توقف گسترش ویروس بیانجامد رمزگشایی از چگونگی ایجاد آن است.
هنگامی که مقامات چینی از وجود ویروس در ووهان خبر دادند، گفته شد که نخستین عفونت انسانی توسط مهره‌داران صورت گرفته است. اما تا امروز مشخص نشده است که انتقال این ویروس از حیوان به انسان، چه زمانی و کجا انجام شده است. به احتمال زیاد منشا اصلی ویروس خفاش است، اما این نظریه جا افتاده که انتقال آن به انسان توسط حیوان دیگری صورت گرفته است.
در این رابطه صحبت از سگ راکون می‌شود، حیوانی که در چین به علت پوستش از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است.
کریستیان دورستن، ویروس‌شناس برجسته آلمانی اطمینان دارد که سگ راکون در روند شیوع سارس‌کوو۲ رابط اصلی بین خفاش و انسان بوده است.
کارشناسان دیگر در این رابطه محتاط‌‌‌تر سخن می‌گویند و برخی احتمال می‌دهند که حلقه مفقوده میان خفاش و انسان، پانگولین باشد، جانور پستانداری که در بازارهای حیوانات وحشی چین فروخته می‌شود.
ویروس‌شناسان چینی اطلاعات ژنتیکی پاتوژن ویروس را در کوتاه‌ترین مدت رمزگشایی کردند. آنها روز ۲۱ ژانویه اطلاعاتی در باره ساختار ژنوم سارس‌کوو۲ منتشر کردند و سه روز بعد توضیحات دقیق‌تری ارائه دادند.
ویژگی اصلی این ویروس، پروتئین سنبله (ACE-2)است که به شکل تاج بر سطح آن قرار گرفته است. این پروتئین برای اتصال به سلول میزبان در بدن انسان یا حیوان نقش اصلی را بازی می‌کند.
به‌همین دلیل پژوهش‌گران به‌دنبال یافتن داروهایی هستند که بتوانند از این اتصال جلوگیری کنند یا این پروتئین را از بین ببرند.
پژوهش‌هایی که در باره چگونگی انتقال سارس‌کوو۲ انجام شده نشان داده‌اند که این ویروس بیش از هر جا در گلو و ریه‌ها لانه می‌کند.
ویروس از طریق پرتاب ذرات مایع هنگام سرفه یا عطسه، لمس اشیاء و همچنین ذرات معلق در هوا(آیروسل) منتقل می‌شود.
در این راستا نسبت به استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع مانند کولر در مکان‌های بسته و شلوغ هشدار داده شده است. در این مکان‌ها باید با گشودن پنجره‌ها و درها، امکان خروج ویروس را فراهم کرد.
به‌همین دلیل در اکثر کشورهای بحران‌زده محدودیت‌های کرونایی ایجاد شد تا از تجمع شهروندان در مکان‌های عمومی دربسته جلوگیری شود.
امروزه تقریبا در همه کشورهای جهان استفاده از ماسک محافظ دهان و بینی به امری عادی تبدیل شده است. با این حال، بسیاری از پزشکان این پرسش را مطرح کرده‌اند که آیا اکثر مردم در زندگی روزمره قادر به استفاده از ماسک هستند، به گونه‌ای که بتوان از انتقال ویروس بالقوه جلوگیری کرد؟
شستن دست‌ها و حفظ فاصله فیزیکی هم از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از گسترش بیشتر سارس‌کوو۲ به‌شمار می‌رود.
بعضی از حیوانات خانگی، از جمله گربه، فرت و همسترهای طلایی می‌توانند در تماس با بیماران مبتلا شوند، اما در زنجیره‌های عفونت نقش برجسته‌ای ندارند. سگ‌ها تاکنون در برابر کرونای جدید مصون بوده‌اند.
در ابتدای شیوع بیماری این نظریه وجود داشت که سارس‌کوو۲ خطرناک‌تر از آنفولانزای فصلی نیست، اما پس از مدتی ثابت شد که خطر آن در سطح آنفولانزای اسپانیایی است که در سال ۱۹۱۸ باعث مرگ میلیون‌ها نفر شد.
برخی از مبتلایان به کووید۱۹ علائم مشخصی مانند دردگلو، سرفه، مشکلات تنفسی، کم‌اشتهایی، تضعیف حس بویایی و چشایی را دارند، اما برخی دیگر حتی متوجه بروز بیماری در بدن خود نمی‌شوند.
افرادی که پیش‌تر به بیماری‌های خطرناک مانند فشار خون بالا، دیابت، سرطان، نارسایی کلیه، سیروز کبد و بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا بوده‌اند، همچنین سال‌خوردگان و کسانی که دارای گروه خونی A هستند بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا قرار دارند. بر اساس آمار منتشرشده، مردها هم بیش از زنان مبتلا می‌شوند.
در ماه‌های نخست گسترش کووید۱۹ برای شماری از افرادی که شدت ابتلایشان بالا بود از دستگاه‌های تنفس مصنوعی استفاده می‌شد اما اکنون ثابت شده است که این اقدام، پیامدهای بسیار ناگواری دارد.
به‌همین دلیل در حد امکان، هوارسانی از طریق ماسک اکسیژن صورت می‌گیرد.
در بسیاری موارد، اگر کلیه‌ها به‌شدت آسیب دیده باشند، دیالیز انجام می‌شود.
یکی از راه‌های فرونشاندن شدت کووید۱۹ استفاده از پادتن‌های افرادی است که به این بیماری مبتلا شده و سپس بهبود یافته‌اند.
تزریق خون این افراد به بیماران حاد، روند بهبودی آنها در بیمارستان‌ها را سرعت می‌بخشد.
بیماران مبتلا به کووید۱۹ باید پس از بهبودی، اقدامات توان‌بخشی طولانی‌مدت و متناسب را انجام دهند. در این رابطه باید با پزشکان معالج به‌طور مفصل مشورت شود.
سازمان جهانی بهداشت: چین با تاخیر درباره شیوع ویروس کرونا اطلاع‌رسانی کرده است
سازمان جهانی بهداشت تایید کرد که برای دریافت اطلاعات در باره جزئیات شیوع ویروس کرونا از چین، دو بار با پکن تماس گرفته است. تاکنون گفته می‌شد که چین به موقع در این زمینه اقدام کرده است.
بر اساس تازه‌ترین نسخه روزشمار سازمان جهانی بهداشت در رابطه با شیوع پاندمی کرونا، دولت چین جزئیات شیوع ویروس کرونای جدید(سارس‌کوو۲) و بیماری از ناشی از آن(کووید۱۹) را پس از دوبار استعلام از جانب سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است.
نسخه پیشین روزشمار این شبهه را برانگیخته بود که گویا چین در روز ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ اطلاعات خود در باره کرونا را به سازمان بهداشت جهانی گزارش کرده است.
اکنون مشخص شده که اداره بهداشت ووهان در آن روز در باره کرونا فقط یک بیانیه مطبوعاتی در وب‌سایت خود منتشر کرده است.
در روزشمار پیشین به تاریخ ۲۷ آوریل آمده بود: «روز ۳۱ دسامبر: کمیسیون بهداشت شهر ووهان چین از وقوع ابتلا یک سری شهروندان به یک بیماری عفونتی ریوی گزارش می‌دهد. بعدا مشخص شد که این بیماری، ناشی از ویروس کرونا است.»
در نسخه به‌روز شده زمان‌بندی کرونایی سازمان جهانی بهداشت، جمله بالا به این صورت تغییر کرده است: «دفتر محلی سازمان جهانی بهداشت در چین از یک اطلاعیه مطبوعاتی در وب‌سایت كمسیون بهداشت شهر ووهان در رابطه با وقوع ابتلا یک سری شهروندان به بیماری عفونتی ریوی در ووهان مطلع شد.»
این نهاد وابسته به سازمان ملل در روز یکم ژانویه خواهان اطلاعات جامعی از چین در باره بیماری شده و پاسخی دریافت نکرده است. در روز دوم ژانویه نیز تقاضای خود از پکن را تکرار کرده و در روز سوم ژانویه پاسخی با این مضمون دریافت کرده، که یک سری بیماری عفونی ریوی ناشناخته کشف شده است.
مایکل رایان، هماهنگ‌‌کننده حوادث اضطراری سازمان بهداشت جهانی در این رابطه گفت، چنین واکنشی «غیرعادی نیست»، زیرا به‌طور معمول مقامات بهداشت کشوری باید اطلاعات استان‌ها را بررسی و تایید كنند. آنها برای این منظور حداکثر ۴۸ ساعت فرصت دارند.
به‌گفته رایان، مقامات چین بلافاصله در پاسخ به پرسشی در باره بیانیه مطبوعاتی ووهان گفته‌اند، این یک موضع‌گیری رسمی است اما برای بررسی موضوع نیاز به وقت داشته‌اند.
نوع غالب ویروس کنونی کرونا مسری‌تر از نوع اولیه آن در چین است
بر اساس مطالعه جدیدی که اخیرا مجله «سل» منتشر کرده است، نوع غالب کنونی ویروس جدید کرونا که در جهان شیوع پیدا کرده است، مسری‌تر از ویروس اولیه‌ای است که در چین کشف شده است.
این تحقیقات که در اندازه آزمایشگاهی انجام شده است نشان می‌دهد که کرونا جهش‌یافته محتمل است که بیشتر از نوع اولیه‌اش بتواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند با این حال این نتایج هنوز با تحقیقات دیگری اثبات نشده است.
آنتونی فائوچی، متخصص ارشد بیماری‌های عفونی در ایالات متحده آمریکا که البته در این تحقیقات مشارکت نداشته است، می‌گوید: «داده‌ها نشان می‌دهد که کرونا یک تک جهش داشته است که در واقع باعث می‌شود ویروس بهتر همانند سازی کند و احتمالا بار ویروسی(فراوانی ویروس) بالایی داشته باشد.»
این متخصص بیماری‌های عفونی همچنین گفته است که نتایج به‌دست آمده نشان نمی‌دهد که بین این جهش ویروسی و بدتر شدن حال یک بیمار مبتلا به کووید-۱۹ رابطه‌ای وجود دارد. این تحقیقات تنها می‌گوید که ویروس کرونا اکنون بهتر تکثیر می‌شود و ممکن است که راحت‌تر انتقال یابد اما این نتیجه آخری هنوز در مرحله تایید است.
محققان آزمایشگاه ملی لس آلاموس در نیومکزیکو و دانشگاه دوک در کارولینای شمالی به همراه گروه تحقیقاتی دانشگاه شفلد بریتانیا که روی ژنوم کووید-۱۹ کار می‌کنند بر روی تجزیه و تحلیل نمونه‌های ژنوم‌های مرکز GISAID که یک منبع بین‌المللی برای اشتراک‌گذاری توالی ژنوم است متمرکزند.
این محققان دریافته‌اند که نوع فعلی کرونا موسوم به D614G، تغییری کوچک اما قدرتمند در پروتئین اسپایک ویروس ایجاد می‌کند که از سطح ویروس بیرون می‌زند، که ویروس از آن برای حمله به سلول‌های انسان و عفونی کردن آنها استفاده می‌کند.
دانشمندان ابتدا مقاله خود را در ماه آوریل در سایت BioRxiv منتشر کردند که مورد انتقاد دیگر دانشمندان قرار گرفت زیرا محققان این پژوهش اثبات نکرده بودند که این جهش عامل استیلای ویروس شده است و نه عوامل دیگر یا اتفاق.
تیم تحقیقاتی در پی این انتقادات، آزمایش‌های تکمیلی انجام دادند و داده‌های ۹۹۹ بیمار بریتانیایی را که به دلیل کووید-۱۹ در بیمارستان بستری شده بودند را تجزیه و تحلیل و مشاهده کردند که تعدادی از بیماران ویروس بیشتری در بدن‌شان مشاهده شده است بدون آن‌که تعداد ویروس لزوما باعث وخیم تر شدن بیماری‌شان شود.
همچنین آزمایش‌های انجام شده نشان داد که این نوع ویروس جهش یافته ۶ برابر بیشتر توانایی سرایت به انسان‌ها را دارد.
با این حال نتایج این تحقیقات در حال حاضر در مرحله «محتمل» است و نه «اثبات شده». محققان می‌گویند که این ویروس جهش یافته «عفونی‌تر» از ویروس اولیه است.
هشدار دانشمندان به سازمان جهانی بهداشت: کرونا از طریق هوا هم منتقل می‌شود
گروهی از دانشمندان در نامه‌ای از سازمان جهانی بهداشت خواستند که با توجه به شواهد موجود مبنی بر انتقال ویروس جدید کرونا از طریق هوا در توصیه های خود تجدیدنظر کند.
هشدار ۲۳۹ نفر از دانشمندان از ۳۲ کشور جهان درباره انتقال نوع جدید ویروس کرونا از طریق ذرات ریز در هوا در حالی مطرح می‌شود که سازمان جهانی بهداشت تاکنون راه انتقال اصلی این ویروس را قطرات ریزی که از بینی و دهان فرد مبتلا خارج می‌شود اعلام کرده است. نویسندگان این نامه قصد دارند هفته آینده متن آن را به همراه شواهدی مبنی بر انتقال ویروس جدید کرونا از طریق هوا در یک نشریه علمی منتشر کنند.
سازمان جهانی بهداشت تاکنون به نامه این گروه از دانشمندان واکنشی نشان نداده است. امضاءکنندگان این نامه از سازمان جهانی بهداشت خواسته‌اند تا به نقش ذرات ریز هوا در انتقال ویروس جدید کرونا توجه بیشتری نشان دهد. این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد تاکنون با تکیه بر یافته‌هایی که از انتقال نوع جدید ویروس کرونا از طریق قطرات ریز بینی و دهان فرد مبتلا حکایت داشت بر لزوم حفظ فاصله یک متری با افراد دیگر و شست‌و‌شوی مرتب دستان تاکید کرده است.
این در حالی است که به‌گفته ۲۳۹ دانشمند امضاءکننده نامه به سازمان جهانی بهداشت، ذرات هوا می‌توانند ویروس جدید کرونا را در فاصله‌ای بسیار بیشتر از یک متر پخش کنند.
سازمان جهانی بهداشت پیش از این اعلام کرده بود که به‌طور دائمی در حال ارزیابی راه‌های انتقال نوع جدید ویروس کرونا است و یافته‌های جدید در این مورد را منتشر خواهد کرد.
ارتباط کمبود ویتامین دی و درجه سختی بیماری کووید ۱۹
تحقیقی در دانشگاه هوهن‌هایم آلمان نشان می‌دهد که ارتباطی میان کمبود ویتامین دی و بیماری‌های پیشین مشخصی در فرد بیماری که به سختی به کوید ۱۹ مبتلا شده، وجود دارد. در نتیجه این تحقیق آمده است: «شواهد زیادی وجود دارد که بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر مانند اختلالات فشار خون، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی با کمبود ویتامین دی در ارتباط هستند. این به اصطلاح چندابتلایی که اغلب با کمبود ویتامین دی در ارتباط است، خطر شدت و وخامت بیماری کووید ۱۹ را افزایش می‌دهد.»
یک متخصص غدد آلمانی به نام مارتین فس‌ناخت از بیمارستان دانشگاه وورتسبورگ هم این نتیجه‌گیری را تأیید می‌کند اما در عین حال این مشاهدات و نتیجه‌گیری را تنها به صرف مشاهده این رویدادها کنار هم، نمی‌پذیرد.
این متخصص غدد هرچند بر اهمیت عملکرد ویتامین دی در بدن تأکید می‌کند اما به هیاهوی پدیدآمده در مورد استفاده بیشتر از این ویتامین و قائل شدن خاصیت درمانی برای آن، آن‌گونه که تبلیغ می‌شود، به دیده انتقاد می‌نگرد. فس‌ناخت می‌گوید، اثر درمانی ویتامین دی هنوز تایید نشده است.
بسیاری از تحقیقاتی که در مورد ویتامین دی انجام شده، مطالعات مشاهده‌ای هستند که به گفته متخصص غدد، این مطالعات نمی‌توانند ارتباط علی و معلولی را اثبات کنند بلکه تنها اشاره‌ای به همبستگی موارد به هم دارند.
این متخصص با مثالی این مسئله را توضیح می‌دهد و می‌گوید، دو گروه در نظر بگیرید که افراد آن بالای ۸۰ سال سن دارند. گروه اول فعال است، چابک است، ورزش می‌کند و گروه دوم در خانه سالمندان به سر می‌برد. اگر سطح ویتامین دی آنها اندازه‌گیری شود، به گفته این متخصص، نه تنها تفاوت بسیار زیاد خواهد بود که عمر متوسط در دوگروه هم به شدت با هم تفاوت خواهد داشت. او اما می‌افزاید، ارتباط دادن تفاوت سلامتی این دو گروه تنها به وضعیت ویتامین دی در بدن، نتیجه‌گیری درستی نیست. فس‌ناخت ادامه می‌دهد: «میزان ویتامین دی معیار خوبی برای تشخیص این موضوع است که یک نفر تا چه حد بیمار است و نه چیزی بیشتر.»
در نتایج تحقیق دانشگاه هوهن‌هایم آلمان در مورد ویتامین دی و ارتباط آن با روند سخت بیماری در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ آمده است: «در صورت مشکوک بودن به ابتلا به ویروس کرونا، باید حتما وضعیت ویتامین دی بیمار بررسی شود و در صورت امکان، به سرعت کمبود ویتامین دی مرتفع شود.»
فس‌ناخت اما با اشاره به تحقیقاتی که در مورد ارتباط ویتامین دی و کووید ۱۹ در جریان است، می‌گوید، اعتقاد ندارد که واقعا ارتباطی میان این دو وجود دارد. با وجود این او اما انجام این تحقیقات را سودمند می‌داند و می‌گوید، نمی‌خواهم این واقعیت را رد کنم که شاید گروه‌هایی از افراد وجود دارد که اگر ویتامین دی مصرف کنند، این گام به آنها کمک خواهد کرد.
با توجه به تحقیقاتی که تاکنون انجام شده، این متخصص اعتقادی به تجویز پیشگیرانه و گسترده ویتامین دی برای افراد ندارد و می‌گوید، «اعتقادم در این مورد که (تجویز) ویتامین دی یک‌جایی کمک می‌کند، کم است»، اما ادامه می‌دهد: «البته من هم می‌توانم اشتباه کنم.»
ادامه دارد