Skip to content
در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو چه می‌گذرد
ارسالی گروه کمونیست‌های انقلابی سنتز نوین کمونیسم در ایران
در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو چه می‌گذرد؟
روز دوشنبه ۲۷ ژانویه نیروهای موسوم به M23 تحت حمایت رواندا وارد شهر ۲ میلیون نفری گوما، مرکز استان کیوو شمالی در شرق کنگو و دومین شهر بزرگ کنگو ، شدند و فرودگاه و نقاط کلیدی ، این شهر را به تصرف خود درآوردند .
از آغاز ماه ژانویه تاکنون این درگیری‌ها صدها کشته، هزاران زخمی داشته و میلیون‌ها نفر را در شرق کنگو آواره کرده است.
گزارش‌هایی از تجاوز، غارت اموال و آسیب‌دیدگی به تأسیسات بهداشتی و بیمارستان‌ها در مناطق مورد مناقشه به‌دست‌آمده است.
نشست شورای امنیت در این خصوص در حالی بی‌نتیجه بوده است که ۱۳ تن از نیروهای صلح‌بان سازمان ملل در این درگیری‌ها کشته شدند، شورای امنیت از رواندا درخواست می‌کند که دست از حمایت از نیروهای شورشی بردارد اما رواندا سال‌هاست که حمایت از M23 را لفظاً “رد” کرده است.
نیروهای شبه‌نظامی M23 ادعا می‌کنند که از اقلیت قومی توتسی در برابر تبعیض و ناامنی در شرق کنگو دفاع می‌کنند.
پیشینه تاریخی درگیری‌های کنگو و مرکز آفریقا، از درگیری‌های قومی تا رقابت‌های امپریالیستی ، M23 چیست و چه می‌خواهد؟
اقوام یا به عبارتی کاست‌های طبقاتی توتسی (اقلیت) و هوتو (اکثریت ) قرن‌های متمادی در مناطق رواندا و بوروندی در دوران برده‌داری محلی ماقبل عصر استعمار در کنار یکدیگر زندگی می‌کردند، توتسی ها که اقلیت اشراف بودند بنا به مناسبات تولیدی آن دوره بر بردگان هوتو حکم می‌راندند.
در دوران استعمار از سال ۱۹۱۶، بلژیک به پادشاهی لئوپولد دوم برای منافع استعماری خود و استفاده ابزاری از خلق‌های منطقه برای زد و بند و سرکوب توده‌ها و نیروی کار آن‌ها وارد معامله با کاست توتسی می‌شود، و آن‌ها را برتر دانسته و امتیازات بوروکراتیک، اقتصادی و آموزشی به آنان می‌دهند و برایشان کارت هویتی قومی صادر می‌کنند که خشم هوتوها را در بردارد.
همین امر باعث شد که در دوران استعمارزدایی آفریقا پس از جنگ جهانی دوم، خشم هوتوها علیه ستم‌هایی که امپریالیسم بلژیک به کمک اقلیت توتسی ها بر آن‌ها روا داشته بود تبدیل به آتشی شود که به جان بلژیک و توتسی ها می‌افتد و درنهایت پس از سال‌ها مبارزه در سال ۱۹۶۲ رواندا و بروندی مستقل می‌شوند.
اما اختلافاتی که امپریالیسم بلژیک آن‌ها را تقویت نمود این بار توسط ابرقدرت‌های امپریالیستی نوظهور همچون ایالات‌متحده به بازی گرفته می‌شود و رواندا و بروندی پس از سال‌ها همچنان صحنه درگیری بین هوتو ها و توتسی هایی هستند که توسط امپریالیسم جهانی تسلیح می‌شوند.
در رواندا که هوتو ها قدرت را به دست گرفته بودند، طی سرکوب‌های سیستماتیک هزاران نفر از توتسی ها به کشورهای همسایه کنگو و اوگاندا فرار کردند و دامنه درگیری به این کشورها نیز کشیده شد، اوج درگیری‌ها جایی بود که در ۶ آوریل سال ۱۹۹۴ هواپیمای حامل رئیس‌جمهور هوتویی رواندا سرنگون شد و همین امر دستاویزی شد که ارتش وقت حاکم با متهم قرار دادن جبهه میهن‌پرستان رواندا [RFP] به رهبری توتسی ها ، نسل‌کشی عظیمی راه بیندازد و در عرض ۱۰۰ روز ۸۰۰ هزار نفر از توتسی ها را قتل‌عام کند ،بیشتر قربانیان مردان، زنان، کودکان و نوزادانی بودند که توسط همسایه‌ها، همکاران و دوستان سابق خود کشته می‌شدند، رادیو رواندا هم‌زمان به‌طور مداوم هوتوها را تشویق به قتل‌عام توتسی‌ها می‌کرد. مردان هوتو حتی مورد تهدید قرار می‌گرفتند که اگر زنان توتسی خود را نکشند خود کشته می‌شوند. روزانه ۱۰٬۰۰۰ نفر و ساعتی ۴۰۰ نفر و دقیقه‌ای ۷ نفر کشته می‌شدند، به‌طور مثال کلیسایی که ۱۵۰۰ نفر در آن پناه گرفته بودند با بولدوزر خراب شد و همگی پناهندگان آن کشته شدند. بعدها اسقف کلیسا به جرم همکاری در جنایت محاکمه شد. اکثر قربانیان با قمه‌ها تکه‌تکه می‌شدند. در حدود ۲۰۰٬۰۰۰ تا ۵۰۰٬۰۰۰ زن و دختر توتسی در این مدت مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند؛ در ژوئیه ۱۹۹۴ جبهه میهن‌پرستان رواندا در تبعید در حمله‌ای به کمک نیروهای دیگر کشورهای آفریقایی به رواندا حمله کرد ، قدرت را تسخیر کرد و به نسل‌کشی پایان داد.
بعدازآن، حدود دو میلیون هوتو از میان غیرنظامیان و کسانی که در نسل‌کشی نقش داشتند، به جمهوری دموکراتیک کنگو که در آن زمان زئیر خوانده می‌شد، پناه بردند، که همین امر زمینه درگیری‌های آینده در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو شد.
زخم این کشتار و رنج ناشی از مصونیت بسیاری از رهبران و سازمان دهندگان آن و نقش کشورهای به‌اصطلاح حامی مردم رواندا در به وجود آمدن این حوادث، بر پیکر مردم رواندا هنوز باقی است .
امپریالیسم فرانسه سال‌ها بعد مسئولیتش در «هم‌دستی در نسل‌کشی» با تأمین سلاح و کمک نظامی به دولت حاکم در رواندا را پذیرفت.
پس از اتمام درگیری‌ها در رواندا ، درگیری‌ها در کنگو به رهبری موبوتو دیکتاتور خون‌خوار زئیر (کنگو ) که ۲ میلیون پناهنده هوتو ازجمله شبه‌نظامیان اینترهاموه(که نقش مستقیم در نسل‌کشی داشتند )از رواندا را پذیرفته بود، ادامه یافت .
[موبوتو، دیکتاتور زئیر کسی بود که به‌عنوان فرمانده ارتش تحت حمایت غرب ( بلژیک و ایالات‌متحده ) ابتدا حکومت ملی‌گرای پاتریس لومومبا را در کودتای ۱۹۶۱ سرنگون ساخت و در سال ۱۹۶۵ در کودتای دوم حکومت دیکتاتوری وابسته به غرب خود را تشکیل داد. ]
نیروهای توتسی در شرق زئیر که خود را در اقلیت یافته بودند تحت حمایت رواندا و اوگاندا (با حاکمیت توتسی ) با عنوان اتحاد نیروهای دموکراتیک برای آزادی کنگو (AFLD) به رهبری کابیلا شورش کردند و با رسیدن به پایتخت زئیر کیشاناسا، حکومت را ساقط ساختند و نام کشور را از زئیر به جمهوری دموکراتیک کنگو تغییر دادند و کابیلا رئیس‌جمهور کنگو شد.
این جنگ نیز صحنه رقابت‌های امپریالیستی در منطقه بود، آمریکا که دیگر موبوتو را برای رقابت‌های پسا جنگ سرد مناسب نمی‌دید از شورشیان حمایت کرد ، درحالی‌که فرانسه از موبوتو متحد دیرینه و سنتی خود حمایت می‌کرد.
درگیری‌های جدیدی بین هواداران رواندا و اوگاندا که برای منافع خود از “امنیت” توتسی ها ، تو بخوان معادن غنی شرق کنگو حمایت می‌کردند، و حکومت مرکزی تا سال ۲۰۰۳ ادامه یافت ، در سال ۲۰۰۶ انتخابات به‌اصطلاح آزاد برگزار شد که فرزند کابیلا که مخالف سیاست نفوذ حداکثری توتسی های هوادار اوگاندا و رواندا ( بخوان امپریالیسم ایالات‌متحده ) بود ، به پیروزی رسید و زمینه درگیری جدید استان کیوو در شرق کنگو را به رهبری ژنرال نکوندا و گروه شورشی‌اش تحت عنوان کنگره ملی دفاع از مردم را رقم زد، و درنهایت در سال ۲۰۰۹ تحت‌فشارهای بین‌المللی در رواندا دستگیر شد و رهبر جدید گروه برای پیمان صلح با حکومت مرکزی برای تأمین امنیت توتسی ها و ادغام نیروهای شورشی در ارتش و ساختار دولتی و سهم خواهی از کیک ثروت کنگو دست بکار شد که درنهایت در ۲۳ مارس ۲۰۰۹ پیمان صلح بین گروه‌های معارض امضا شد.
اما نیروهای معارض پس از مدتی که دیدند سرشان کلاه رفته و حکومت مرکزی نه‌تنها امنیت در شرق کنگو را تأمین نکرده بلکه در پروسه ادغام گروه‌های مسلح در ارتش و دولت فرماندهان را در مقام‌های مادون قرار می‌دهد و مانع فعالیت آزاد حزب هوادار توتسی در فعالیت‌های سیاسی می‌شود، در سال ۲۰۱۲ گروه M23 یادآور توافق ۲۳ مارس ۲۰۰۹ را تشکیل می‌دهد و به گوما حمله می‌کند که توسط ارتش کنگو با حمایت نیروهای سازمان ملل به عقب رانده می‌شود.
اما دوباره در سال ۲۰۲۵ در جریان اوج گرفتن رقابت‌های امپریالیسم افسارگسیخته ایالات‌متحده با رقیب جدید و نوخواسته اش چین در منطقه، حملات در شرق کنگو آغاز می‌شود و شهر میلیونی گوما مجدداً به دست نیروهای معارض توتسی می‌افتد .
____
این درگیری‌ها به شکل روبنایی و آنچه توسط نیروهای در قدرت محلی ، بین دو قوم توتسی و هوتو تبلیغ می‌شود ؛ ریشه در تاریخ منطقه مرکز آفریقا و مناقشات قومی برخواسته از مناسبات تولیدی در آن دوره دارد اما در اعماق واقعیت، نیرو و موتور محرکه این جنگ‌ها و درگیری‌های بی‌پایان در عصر حاضر ، و آنچه مدام نیروهای معارض را با بروزترین سلاح‌های غربی و شرقی مسلح می‌کند، رقابت‌های امپریالیستی و آنارشی تولید مطابق اصل 《گسترش بیاب یا بمیر 》 سیستم سرمایه‌داری امپریالیستی برای کسب منابع غنی طلا ، کولتان(مورداستفاده در صنایع الکترونیک) ، تنگستن ، تانتالم و معادن غنی موجود در شرق کنگو هست. بی‌دلیل نیست که توده‌های جان به لب رسیده، از رقابت‌های درون امپریالیستی، در طغیانی خود به خودی پس از تشدید این تنش‌ها به سفارت‌های کشورهای ایالات‌متحده ، فرانسه ، بلژیک ، هلند و کشورهای آفریقایی درگیر در مناقشه حمله کرده و آن‌ها را آتش زدند.
امپریالیسم چین از سال ۲۰۰۸ تحت قراردادی ۹ میلیارد دلاری با عنوان《 زیرساخت در برابر معادن》، نفوذ جدی خود را در کنگو آغاز کرد و با رشد و سرمایه‌گذاری وسیع در بخش‌های زیرساختی ازجمله انرژی ، جاده ، راه‌آهن و دادن وام‌های کلان ، و چپاول معادن کبالت و طلا و مس تبدیل به رقیب جدی ایالات‌متحده در منطقه شده است، و در طی این رقابت خونین که با رنج و مشقت و ساعت‌ها کار بدون دستمزد کارگران آفریقایی در جریان است، بازهم توده‌های تحت ستم باید تاوان صدمات ناشی از جنگ نیروهای نیابتی امپریالیست‌ها را برای اینکه توسط کدام‌یک استثمار و چپاول شوند را بدهند و آواره شوند و غارت شوند و بمیرند.
تنها انقلاب سوسیالیستی به دست نیروی رهایی‌بخش توده‌ای به رهبری طبقه کارگر می‌تواند کابوس سیستم سرمایه‌داری که بیش از دو قرن بر آفریقا سایه افکنده را براندازد.
مرگ بر امپریالیسم
زنده‌باد رزم توده‌های متحد و مبارز
زنده‌باد انترناسیونالیسم پرولتری
تحلیل توسط: هسته شبح سرخ
منابع :
۱- رادیو زمانه -شورشیان فرودگاه گوما را تصرف کردند؛ قطع مسیر کمک‌های بشردوستانه و تشدید بحران در شرق کنگو
۲-نورتابی بر یک نسل کشی( روآندا) -مه 2021-Le Monde diplomatique-بایگانی های به خوبی محافظت شده در فرانسه نویسنده :FRANCOIS GRANER- برگردان شهباز نخعي
۳- نظریه هم نواعی اجتماعی ؛ مبانی و کاربست آن در تحلیل جنایات کشتار جمعی در رواندا – محمد علی اردبیلی ، عاطفه رضایی- *توضیح نگارنده: صرفا از آمار و ارقام و روایات تاریخی موجود در این مقاله استفاده شده نه شکل تحلیل آن *
****************
در جمهوری دمکراتیک کنگو چه می‌گذرد؟
ظرف دو روز گذشته جنگ در جمهوری دموکراتیک کنگو به سر تیتر خبرهای رسانه‌های موازی با دولت‌های پرقدرت نظام جهانی سرمایه‌داری امپریالیستی تبدیل شده است.
در نگاه اول به نظر می‌رسد که درگیری بین این دولت کنگو و گروه شورشی ام۲۳ به خاطر اختلافات قومی است اما اگر عمیق‌تر نگاه کنیم می‌بینیم که این جنگ درواقع بر سر کنترل معادن ارزشمندی مثل کولتان و کبالت است، که این مواد معدنی برای ساخت موبایل لپ‌تاپ به باتری‌های خودروهای برقی ضروری هستند و تقاضای زیادی در بازار جهانی شرکت‌های امپریالیستی غربی و کشورهای قدرتمند به این منابع نیاز دارند و از طریق دولت‌های وابسته و گروه‌های شورشی برای کنترل آن باهم رقابت می‌کنند.
رواندا از گروه شورشی حمایت می‌کند ولی این حمایت فقط به دلیل دفاع از قوم توتسی نیست ،رواندا می‌خواهد تجارت معادن شرق کنگو را در دست بگیرد و این منابع را به کشورهای غربی بفروشد، درگذشته کنگو و رواندا باهم در قاچاق این مواد دست داشتند،ولی وقتی کنگو به سمت همکاری با اوگاندا رفت رواندا احساس خطر کرد و دوباره از ام۲۳ حمایت کرد،غرب هم بسته به منافع خودش گاهی طرف کنگو و گاهی طرف رواندار را می‌گیرد. ولی هدف اصلی او حفظ کنترل بر منابع است. دولت‌های کنگو و رواندا هر دو نماینده سرمایه‌داران داخلی و خارجی هستند آن‌ها در اصل نه برای مردم بلکه برای حفظ قدرت و سود خود می‌جنگند. این جنگ‌ها باعث می‌شود که مردم قربانی شوند ولی طبقات حاکم از راه فروش منابع ثروتمندتر شوند.
کارگران و مردم نباید فریب جنگ‌های قومی را بخورند بلکه باید متحد شوند و علیه دولت‌های سرمایه‌داری مبارزه کنند تا از آن‌ها سو استفاده‌ای نشود. و همچنین معادن باید از دست دولت‌های فاسد و شرکت‌های خارجی توسط کارگران متحد در یک حزب کمونیست انقلابی گرفته شود تا کنترل آن‌ها به دست مردم و به سود مردم باشد.
مردم کنگو و رواندا به‌جای جنگیدن برای منافع سیاستمداران باید برای آزادی اقتصادی و اجتماعی خود در یک حزب کمونیست انقلابی مسلح به سنتز نوین کمونیسم متحد شوند. برای رهایی از این وضعیت‌آگاهی طبقاتی مبارزه علیه نظام جهانی غارتگر و ضدبشری سرمایه‌داری- امپریالیسم و کنترل منابع توسط مردم بهترین و راه است.
مردم کنگو نباید فقط برای حاکمیت ملی یا ملی‌سازی شرکت‌های معدن بجنگند، بلکه باید برای سرنگونی کل سیستم سرمایه‌داری امپریالیستی و برپایی یک دولت نوین سوسیالیستی بر پایه خط علمی سنتز نوین متحد شوند. بدون این، هر تغییری فقط جابه‌جایی ظاهری قدرت خواهد بود، نه آزادی واقعی.
فقط انقلاب می‌تواند به سیستم هیولایی پایان دهد که در آن کودکان و دیگران در شرایط غیربشری(ستمگرانه) برای استخراج مواد معدنی برای وسایل الکترونیکی کار می‌کنند. بقول رفیق باب آواکیان:
«ما دیگر نمی‌توانیم اجازه دهیم این امپریالیست‌ها به تسلط برجهان و تعیین سرنوشت بشریت ادامه دهند. و این‌یک واقعیت علمی است که بشریت مجبور نیست این‌گونه زندگی کند – راه کاملاً متفاوتی برای سازمان‌دهی جامعه، یک جهان کاملاً بهتر ممکن است.
انقلاب و نه چیزی کمتر!
توسط: یکی از رفقای زن کمونیست
لینک خبر دویچه وله در این مورد :
کانال کمونیسم نوین
padarjan2025-02-01T06:01:31+00:00
Page load link
